Xem ra di họa còn dài…
Dr. Nikonian
Nghề y là một
nghề khắc nghiệt, vì những sai lầm của nó nhiều khi là vô phương cứu vãn, không
thể sửa chữa được. Chương trình đào tạo y khoa, nếu so với các trường đại học
khác, có thể gấp hai đến ba lần, nếu chỉ tính theo thời lượng và khối lượng
kiến thức phải hấp thu: sáng thực tập bệnh viện, chiều lên giảng đường nghe
giảng, tối phải thức trắng đêm trực bệnh viện. Đó là chưa kể, kiến thức y khoa
tiến bộ như vũ bão, tính trung bình sẽ tăng gấp đôi cứ mỗi 50 năm.
Một thầy thuốc
thiếu mẫn tiệp và dư lười nhác sẽ mau chóng lạc hậu, thậm chí trở thành nguy
hiểm, nếu không chịu rèn luyện thói quen cập nhật kiến thức chuyên ngành của
mình trong một rừng những khuyến cáo, cập nhật về chẩn đoán, điều trị.
Hiểu như vậy,
không ai ngạc nhiên nếu thấy cuộc sàng lọc để có một ghế sinh viên trường thuốc
là vô cùng cam go và khắc nghiệt. Cuộc sàng lọc này chỉ dành chỗ cho những học
sinh ưu tú nhất, xuất sắc nhất về trí lực và thể lực để có thể kham nổi một
chương trình học cực kỳ nặng nề. Nhiều sinh viên y khoa đã phải đánh mất những
thú vui rất thường tình của tuổi trẻ để ép mình kham khổ như nhà tu trong những
năm tháng dùi mài ở trường y.
Cũng dễ hiểu
không kém, khi người ta thấy đa phần những sinh viên y khoa ưu tú, đều có lai
lịch na ná giống nhau. Hoặc xuất thân từ những địa phương có truyền thống học
hành. Hoặc lớn lên trong một gia đình khoa bảng, trí thức. Quan trọng hơn hết,
họ phải là những người xuất sắc nhất, là người có chỉ số thông minh không tồi,
đoạt được số điểm cao nhất trong kỳ thi vượt vũ môn vào trường y, cũng khó khăn
vào hạng nhất này.
Những cái nhất
đó là việc thường tình ở thời Đại Học Y khoa Sài gòn cũ, hay ở rất nhiều quốc
gia khác.
Trừ xứ mình!
Vâng, trừ xứ
mình với những chính sách tuyển sinh không giống ai, thậm chí quái gở!
Rất nhiều người
vẫn chưa quên chính sách tuyển sinh theo lý lịch ở những năm đầu sau 1975. Theo
đó, một cậu học sinh có lý lịch tốt, nhóm 1- sẽ dễ dàng đoạt được một suất vào
trường y với điểm 9 cho tổng cộng ba môn thi. Ngược lại, một em cháu nào đó kém
may mắn, có cha anh là “sĩ quan ngụy”, đành ôm hận về sửa xe đạp vỉa hè cho dù
điểm thi là 23-24 điểm.
Chính sách tuyển
sinh ngày ấy đã góp phần “mang Việt Nam ra toàn thế giới”, bằng cách gián tiếp
đẩy khá nhiều thanh niên Việt Nam ưu tú nhưng thất thời lên thuyền vượt biên,
chỉ với một mục tiêu đơn giản: tìm một ghế trên giảng đường đại học, thay cho
những cánh cửa đã đóng chặt trên chính quê hương mình. Nhiều người trong họ bỏ
xác trên biển, nhưng cũng nhiều người thành danh, làm rạng rỡ quê hương trên xứ
người.
Vì kiến thức y
khoa không phải là hoa trái tự rụng vào đầu, vì học y hoàn toàn không dễ như
lấy đồ trong túi, không ai ngạc nhiên khi thấy các sĩ tử 3-môn-9-điểm hoàn
thành chương trình bác sĩ vô cùng chật vật. Lưu ban, thi lại, đậu vớt… cũng
chẳng hề gì. Vì ở xứ mình, vào được là ra được! Trường nào cũng thế, cứ gì
trường y?
Nhưng sự ưu tiên
không dừng lại ở đó. Sau khi ra trường, với lý lịch dày dặn và những quan hệ
sẵn có, những “hạt giống” này dễ dàng kiếm được một chỗ làm tốt trong những
bệnh viện lớn. Các học bổng đào tạo sau Đại học cũng dành rất nhiều ưu ái cho
họ.
Ngoảnh đi ngoảnh
lại, ta thấy họ đã là giáo sư, tiến sĩ, chủ nhiệm bộ môn, đầu ngành… với rất
nhiều học vị mà dân trong nghề khi nghe đến chỉ biết lắc đầu cười nhẹ.
Chuyện xưa kể
lại, tưởng đã không còn, lại giật mình kinh hãi khi đọc báo thấy vẫn y nguyên.
Người ta gọi đó là “chính sách đào tạo theo hợp đồng”. Theo đó, người ta dành
50% (300 trên 600 thí sinh) để đào tạo bác sĩ y khoa cho một số tỉnh XYZ nào
đó.
Dĩ nhiên, những
thí sinh này sẽ được một số điểm ưu tiên, đến nỗi phải đánh rớt những học sinh
ưu tú đạt 26 điểm nhưng vẫn không đậu vì ngoài diện ưu ái nói trên.
Dĩ nhiên, không
có sự ưu tiên nào là miễn phí!
Dĩ nhiên, con
cái dân đen không phải là đối tượng ưu tiên!
Dĩ nhiên, không
phải nhờ ưu tiên mà người ta có thể trở thành một bác sĩ tử tế! Mặc dù có thể
trở thành những “chuyên gia đầu ngành” như việc đã xảy ra với các ưu tiên lý
lịch nhóm 1 năm nào.
Cái họa áo trắng
bắt nguồn từ chủ nghĩa lý lịch năm xưa, chưa biết khi nào mới giải quyết hết.
Nay thầy được ưu tiên lý lịch, trò được ưu tiên địa phương-hợp đồng. Quả là một
“cặp đôi hoàn hảo” mà sản phẩm đầu ra như thế nào, không nói thì ai ai cũng
biết!
Xem ra di họa
còn dài…
Lại phải thêm
một câu cũ rích vào cuối bài: Không phải tất cả! Vẫn có một thiểu số, tuy là
GS- TS, nhưng xứng đáng được đồng nghiệp và bệnh nhân kính trọng về sự uyên
bác, thông thái và đức độ của họ.
