Bổ
nhiệm Dương Chí Dũng: Trách nhiệm của Thủ tướng?
Mặc Lâm, biên tập viên RFA, Bangkok
2012-06-27
Vào
ngày thứ Bảy 23 tháng 6, Chủ tịch nước Trương Tấn Sang, với tư cách là đại biểu
Quốc hội khóa 13 đã có cuộc tiếp xúc cử tri thành phố Hồ Chí Minh, nơi ông đại
diện.
Chủ tịch nước cho rằng những câu hỏi của cử tri là nóng, rất bức
xúc đối với nhiều vần đề thời sự mà cử tri quan tâm hiện nay. Sau đó nhiều tờ
báo đã có các cuộc phỏng vấn ông chung quanh nội dung trả lời cử tri cũng như
những câu hỏi khác. Do sự quan trọng của vấn đề Mặc Lâm đã tiếp xúc một số trí
thức, cán bộ cao cấp, nhà báo cũng như người dân bình thường nhưng quan tâm đến
thời sự đất nước để thu nhận các ý kiến của họ về những tuyên bố của Chủ tịch
nước Trương Tấn Sang như một đường giây phản hồi để dư luận có những thông tin
phong phú hơn.
Loạt
bài này chia làm ba phần. Bài thứ nhất liên quan đến câu kết luận của Chủ Tịch
nước về trách nhiệm của Bộ trưởng Đinh La Thăng liên quan việc bổ nhiệm ông
Dương Chí Dũng. Bài thứ hai về vấn đề chống tham nhũng và bài thứ ba những nhận
định của Chủ tịch nước về vai trò báo chí cũng như tình trạng những người oan
sai cần phải trả lại công lý cho họ.
[....]
Hiện nay trên hệ thống Internet toàn cầu nổi lên những bài viết,
bình luận về lời phát biểu của Chủ tịch nước Trương Tấn Sang khi ông cho rằng
việc Bộ trưởng Đinh La Thăng bổ nhiệm ông Dương Chí Dũng làm cục trưởng Cục
Hàng hải là sai.
Theo
nguyên văn ông trả lời báo Tuổi Trẻ:
“Không thể đổ cho quy trình làm công tác
cán bộ được. Quy trình được xây dựng là để lựa chọn những con người có đức, có
tài, không phải để chọn những con người hư hỏng. Không thể nói là làm đúng quy
trình, nhưng con người được bổ nhiệm đã hư rồi thì còn nói đúng quy trình gì
nữa?”
Dựa
vào câu nói này nhiều bài viết cho rằng Chủ tịch nước Trương Tấn Sang đã gián
tiếp buộc Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng liên đới trách nhiệm vì Thủ tướng là người
trực tiếp ký văn bản yêu cầu Bộ trưởng Đinh La Thăng thực hiện việc bổ nhiệm
này.
Hôm
nay chúng tôi mời Giáo sư Tương Lai, nguyên Viện trưởng Viện khoa học Xã hội
Việt Nam, khách mời thứ hai là luật gia Lê Hiếu Đằng, nguyên phó chủ tịch
UBMTTQVN thành phố HCM. Người thứ ba là Giáo sư Ngô Đức Thọ công tác tại viện
Hán Nôm. Và nhà báo Tống Văn Công, nguyên Tổng biên tập báo Lao động.
Trong
tinh thần chia sẻ thông tin chúng tôi xin trân trọng cám ơn tất cả các vị khách
quý, trước tiên xin được hỏi luật gia Lê Hiếu Đằng, thưa ông như ông đã nghe
phần giới thiệu vừa rồi, ông nghĩ sao về cáo buộc Bộ trưởng Thăng vào trách
nhiệm bổ nhiệm ông Dũng. Theo ông thì Chủ tịch nước có hàm ý gì về việc quy
trách nhiệm này hay chỉ là những phát biểu thông thường riêng cho một cá nhân
là Bộ trưởng Đinh La Thăng?
Luật
gia Lê Hiếu Đằng: Tôi rất đồng tình với ý kiến của Chủ tịch
nước nói cái quy trình bổ nhiệm ông Dương Chí Dũng. Thật ra nói về quy trình
thì có thể nó như vậy nhưng vấn đề dư luận người ta hết sức bức xúc là ở chỗ
tại sao trong lúc cơ quan thẩm quyền đang điều tra thì anh lại đi bổ nhiệm? Có
nghĩa là anh điều chuyển ông Dũng và bổ nhiệm ông ta làm chủ tịch Vinalines, đó
chính là vần đề làm người ta thắc mắc. Trong lúc cơ quan người ta đang điều tra
chẳng lẽ mấy ổng không biết?
Nhưng điều nghiêm trọng hơn nữa là có một
văn bản do Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng ký, đề nghị điều chuyển ông này đi và cũng
đề nghị Bộ trưởng Đinh La Thăng bổ nhiệm ông này làm Cục trưởng Cục Hàng hải.
Rõ ràng người chịu trách nhiệm trực tiếp là người bổ nhiệm
đó là ông Đinh La Thăng, nhưng ông Đinh La Thăng lại chấp hành ý kiến của Thủ
tướng thành ra có thể nói một phần nào rõ ràng là Thủ tướng phải có trách nhiệm
trong việc này, sẽ không thể tránh né được. Thật ra chung quanh việc các
Tổng công ty của nhà nước làm ăn thua lỗ thì trách nhiệm chính vẫn là Thủ
tướng. Bởi vì đã có quy định Thủ tướng là người phụ trách trực tiếp các tổng
công ty với chế độ trách nhiệm nhất là qua nghị quyết Trung ương 4 Trung ương 5
đã nói người chịu trách nhiệm cao nhất là người đứng đầu. Tôi nghĩ vấn đề này
không thể không có trách nhiệm của Thủ tướng và các thành viên chính phủ có
liên quan.
Thưa
Giáo Sư Ngô Đức Thọ, GS là người rất ít khi xuất hiện trả lời phỏng vấn nhưng
có rất nhiều bạn bè đồng nghiệp nhất là những người đã cùng ông trong các vụ
biểu tình chống Trung Quốc tại Hà nội. Giáo sư có nghe được dư luận gì chung
quanh lời phát biểu của Chủ tịch Trương Tấn Sang hay không?
Giáo
Sư Ngô Đức Thọ: Vâng, điều này thì ở trong nước có nhiều
nhận định lắm tùy theo từng nhóm người mà họ có thể nắm được tình hình thế nào.
Một cách khách quan tôi thấy rằng cách nói đó của ông Trương Tấn Sang cũng chưa
phải là cách nói sát phạt của những người có thẩm quyền. Tôi cho rằng cách nói
đó vẫn còn dè dặt trong một mức độ nhất định nào đó chứ chưa có một ý cụ thể gì
rõ rệt cả, theo tôi là như vậy. Mặc dù có thể cho rằng thế này thế kia nhưng
những câu chuyện ấy hoàn toàn thuộc về thâm cung bí sử.
Xin
trở lại với Giáo sư ở những câu kế tiếp. Bây giờ xin được tiếp tục cùng với nhà
báo Tống Văn Công. Thưa ông cũng xin được trao đổi cùng một nội dung mà luật
gia Lê Hiều Đằng và giáo sư Ngô Đức Thọ vừa trình bày. Với cái nhìn của một nhà
báo, ông có chia sẻ gì về tuyên bố này?
Nhà
báo Tống Văn Công: Theo tôi biết bổ nhiệm những cán bộ cấp
cao thì thường thường không phải là một cá nhân đâu. Trong cái chế độ hiện nay
trách nhiệm cá nhân nó không rõ ràng ở chỗ cái gì cũng đổ cho tập thể. Khi mà
trách nhiệm cá nhân không rõ ràng thì khó quy trách nhiệm lắm.
Cái
gì nó cũng nói là tập thể hết.
Việc
này tôi thấy ông Chủ tịch nước có nói rằng là mọi trách nhiệm cá nhân làm thất
thoát tài sản của các tập đoàn thì trong tinh thần kiểm điểm của nghị quyết
Trung ương 4 sắp tới thì sẽ làm rõ, nhưng
thú thật tôi nghĩ là không biết làm sao để làm rõ! Nó rất khó.
Tôi
cho rằng sửa chữa vấn đề trách nhiệm cá nhân tức là phải có quy chế về trách
nhiệm cá nhân, nếu không không thể quy được và mình nói trách nhiệm đó do ông
Thủ tướng hay ông gì thì cũng rất khó.
Thưa
quý vị vừa rồi là nhà báo Tống Văn Công, nguyên tổng biên tập báo lao Động cho
biết cảm nghĩ của ông về dư luận trong và ngoài nước cho rằng Chủ tịch nước
đang gián tiếp quy trách nhiệm cho Thủ tướng trong việc bổ nhiệm ông Dương Chí
Dũng. Xin được giới thiêu với quý vị khách mời khác của chúng tôi là Giáo sư
Tương Lai, ông nguyên là Viện trưởng Viện Khoa học Xã Hội Việt Nam nay đã vê
hưu nhưng vẫn tiếp tục có những bài báo giá trị về tình hình Việt Nam. Xin Giáo
sư cho biết ý kiến của ông về câu hỏi mà chúng ta đang bàn thảo thưa ông. Theo
giáo sư thì khi quy kết cho cá nhân chịu trách nhiệm trong việc bổ nhiệm ý kiến
của Chủ tịch nước có được giáo sư chia sẻ hay không?
Giáo
sư Tương Lai: Cá nhân dù muốn hay không muốn phải chịu
trách nhiệm. Cá nhân phải chịu trách nhiệm. Nhưng tôi cho rằng cá nhân nằm
trong hệ thống và họ bị chi phối rất nặng bởi cái hệ thống, cái quy trình nọ.
Phê phán quy trình này thì cũng phải phê phán chính ông ấy, bởi vì ông Chủ tịch
nước cũng là người tham gia quyết định cho cái quy trình này chứ? Đâu phải là
ông không có trách nhiệm gì.
Còn
đương nhiên phê phán người khác, phê phán ông Thủ tướng chẳng hạn thì cũng đúng
thôi. Ông Thủ tướng cũng phải chịu trách nhiệm về những bổ nhiệm này. Bởi vì
làm sao mà một ông bộ trưởng có thể quyết định việc bổ nhiệm được. Nhưng nói cho đến cùng thì ông nào cũng
vậy thôi, họ nằm trong một hệ thống và vì vậy chỉnh sửa thì phải chỉnh
sửa cả hệ thống này.
Đã
là khuyết tật cấu trúc thì phải chữa hệ thống. Bởi vì một sai lầm lớn như thế
nhưng bàn bạc dân chủ, tập thể quyết định cả. Thế thì không phải là trách nhiệm
cá nhân mà là trách nhiệm của quy trình. Toàn bộ cái quy trình này, của cả hệ
thống này và vì vậy phải tìm cho ra cái quy trình nay nó sai ở đâu để mà nhận
biết được quy luật.
Xin
cám ơn bốn vị khách mời hôm nay.
