Có lẽ nhiều người ở Hà Nội không hề hay
biết rằng giữa thủ đô có một bức “dị
biết rằng giữa thủ đô có một bức “dị
tượng” không giống với bất kỳ bức tượng
Phật nào khác.
Chùa Hòe Nhai (Hà Nội) không quá xa lạ
với những cư dân của thủ đô, đất tổ của
phái Tào Động Việt Nam, nhưng có lẽ
không nhiều người đã từng nhìn thấy bức
tượng một ông vua đời Hậu Lê hàng ngày
hàng giờ phủ phục, và trên lưng ông, là
Phật Thích Ca.
Pho tượng này là kết quả từ một cuộc
pháp nạn của các tăng ni Phật giáo Việt
Nam năm 1678. Khoảng thời gian hậu
Trần đó, Phật giáo không còn được đứng ở
vị trí quốc giáo nữa, thay vào đó là Nho
giáo thịnh hành hơn bao giờ hết.
pháp nạn của các tăng ni Phật giáo Việt
Nam năm 1678. Khoảng thời gian hậu
Trần đó, Phật giáo không còn được đứng ở
vị trí quốc giáo nữa, thay vào đó là Nho
giáo thịnh hành hơn bao giờ hết.
Đỉnh điểm là đến thời vua Lê Hy Tông đã
có một sắc lệnh đuổi hết các sư sãi lên
rừng, ai không đi sẽ bị trừng trị nặng nề.
Đạo Phật khi đó đã phải trải qua một thời
kỳ nhọc nhằn. Một trong số những hòa
thượng đắc đạo pháp danh Tông Diễn,
được biết đến với tên Tổ Cua, Tổ Cáy cũng
bị buộc phải đi qua con đường hoặc sinh
hoặc tử này
có một sắc lệnh đuổi hết các sư sãi lên
rừng, ai không đi sẽ bị trừng trị nặng nề.
Đạo Phật khi đó đã phải trải qua một thời
kỳ nhọc nhằn. Một trong số những hòa
thượng đắc đạo pháp danh Tông Diễn,
được biết đến với tên Tổ Cua, Tổ Cáy cũng
bị buộc phải đi qua con đường hoặc sinh
hoặc tử này
Không cam tâm thấy tăng chúng phải trải
qua pháp nạn quá nặng nề đó, hòa thượng
Tông Diễn đã tìm cách len lỏi trở lại kinh
thành Thăng Long, tìm cách giáo hóa vị
vua Lê Hy Tông đầy quyền uy và kỳ thị, vị
vua mà sau này, nguyện phủ phục dưới
Phật để sám hối những lỗi lầm đã phạm.
Để cảm hóa được vua Lê Hy Tông, hòa
thượng Tông Diễn đã cho một tấm biểu
viết sẵn vào một chiếc hộp chuyển vào
cho vua Hy Tông. Trong biểu chỉ có những
điều đơn thuần dễ hiểu như: “Hãy nhìn
vào đời Trần, đời Lý, các vua hết sức coi
trọng đạo Phật và rồi quốc gia thịnh trị,
đạo Phật khiến người ta biết ăn uống đúng
mực, không sân si, không giết người cướp
của, nó như một viên ngọc quý của quốc
gia, vậy tại sao cho đến giờ đạo Phật lại bị
cho rằng không mang lại lợi ích gì cho xã
hội…”
thượng Tông Diễn đã cho một tấm biểu
viết sẵn vào một chiếc hộp chuyển vào
cho vua Hy Tông. Trong biểu chỉ có những
điều đơn thuần dễ hiểu như: “Hãy nhìn
vào đời Trần, đời Lý, các vua hết sức coi
trọng đạo Phật và rồi quốc gia thịnh trị,
đạo Phật khiến người ta biết ăn uống đúng
mực, không sân si, không giết người cướp
của, nó như một viên ngọc quý của quốc
gia, vậy tại sao cho đến giờ đạo Phật lại bị
cho rằng không mang lại lợi ích gì cho xã
hội…”
Vua Hy Tông mở chiếc hộp và đọc chiếu
mới bừng tỉnh, cho vời hòa thượng Tông
Diễn vào trò chuyện. Sau khi nghe hòa
thượng thuyết pháp, bèn rút lại sắc lệnh
đã ban.
mới bừng tỉnh, cho vời hòa thượng Tông
Diễn vào trò chuyện. Sau khi nghe hòa
thượng thuyết pháp, bèn rút lại sắc lệnh
đã ban.
Vua Hy Tông từ đây hết sức sửa mình, tự
nguyện đề nghị với hòa thượng Tông Diễn
rằng nên làm một bức tượng mà trong đó,
vua phủ phục dưới Phật, để thể hiện sự
sám hối và sửa mình một cách cẩn trọng
của ông.
nguyện đề nghị với hòa thượng Tông Diễn
rằng nên làm một bức tượng mà trong đó,
vua phủ phục dưới Phật, để thể hiện sự
sám hối và sửa mình một cách cẩn trọng
của ông.
Đây là bức tượng độc đáo nhất của văn
hóa Phật giáo Việt Nam, mang tính cách
Việt và lịch sử Việt, không nơi nào trên thế
giới có một mã văn hóa như thế.
Pho tượng này nói lên một sự sửa mình để
sống tốt hơn, một người ở cấp độ cầm
quyền cao nhất cũng phải xem lại chính
mình.
sống tốt hơn, một người ở cấp độ cầm
quyền cao nhất cũng phải xem lại chính
mình.
