Suy nghĩ trong những ngày nằm bịnh
LÊ HIẾU ĐẰNG
[trích]
Sau hơn 45 năm
chiến đấu trong hàng ngũ Đảng Cộng sản Việt Nam, với 45 tuổi Đảng, những trải
nghiệm cay đắng mà tôi cùng nhiều bạn bè nữa trong phong trào học sinh sinh
viên trước 1975 đã chịu đựng, thôi thúc tôi phải “thanh toán”, “tính sổ” lại
tất cả.
Trong lúc nằm bịnh
tôi đọc quyển Chuyện nghề của Thủy của đạo diễn Trần Văn Thủy, các truyện của
các nhà văn quân đội như Nguyễn Khải, Nguyễn Minh Châu, Lê Lựu, Trần Dần và qua
ti vi xem các chuyến đi thăm Mỹ của Chủ tịch nước Trương Tấn Sang, Chủ tịch
Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng thăm Hàn Quốc, Myanmar (Miến Điện) lại càng giục giã
tôi viết những dòng này. Các nhà văn đã cho tôi thấy thêm sự bi thảm của thân
phận con người trong cái gọi là CNXH ở Miền Bắc, một xã hội không có bóng
người.
Chuyến đi của Chủ
tịch nước Trương Tấn Sang không có những nghi thức cao nhất của một nguyên thủ
quốc gia hay chuyến đi thăm Hàn Quốc, Myanmar của Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh
Hùng nếu đem so sánh các chuyến đi thăm Trung Quốc của các vị thì không khí
hoàn toàn khác nhau. Một bên thì khô cứng, lạnh lùng của một nước lớn đầy tham
vọng, một bên là không khí cởi mở, vui vẻ bình đẳng. Không biết các nhà lãnh
đạo của ĐCS Việt Nam
Tất cả tình cảm
của gia đình và bạn bè trong nước cũng như ở nước ngoài làm tôi suy nghĩ miên man
trong lúc nằm bịnh càng khẳng định với tôi một điều: con đường mà tôi cùng
nhiều bạn bè, đồng đội đã lựa chọn, con đường tiếp tục đấu tranh cho lý tưởng
thời trai trẻ và một xã hội công bằng tự do dân chủ. Ở đó con người sống với
nhau một cách tử tế, thật sự được giải phóng từ người nô lệ thành người làm chủ
của đất nước.
Tôi ngày càng hiểu
sâu sắc từ “GIẢI PHÓNG” không có nghĩa như ngày nay người ta thường dùng mà là
sự thoát xác thật sự làm người tự do dù cho người cai trị là da trắng hay da
vàng, thậm chí điều đau khổ, bi thảm nhất là hệ thống cai trị chính là người
của dân tộc đó, là Việt Nam, là Trung Quốc, v.v. Nếu hiểu từ giải phóng theo ý
thức sâu xa đó thì tôi cũng rất đồng tình với nhận xét của nhiều nhà báo, nhà
văn, học giả ở Miền Bắc, trong đó có nhà báo Huy Đức trong cuốn Bên thắng cuộc
mới đây. Thật sự là Miền Nam
1. Vì sao tôi đi kháng chiến, vào ĐCS Việt Nam
Vào thế kỉ trước,
chủ nghĩa Marx, CNXH, CNCS đã làm say mê biết bao trí thức, văn nghệ sĩ ở các
nước, nhất là ở nước Pháp, cái nôi của khuynh hướng xã hội, dân chủ mà cả thời
kỳ ánh sáng với các tên tuổi như Montesquieu, Voltaire, Jean Jacques Rousseau,
v.v. với khát vọng xây dựng một xã hội bác ái, tự do, bình đẳng.
Chủ nghĩa Marx,
CNXH, CNCS chẳng những lôi cuốn, làm say mê nhiều thế hệ trí thức phương Tây mà
ở Việt Nam
Thật ra họ theo
lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến của HCM mà đi vào chiến khu chứ họ ít hoặc
chưa biết chủ nghĩa Marx là gì, CNXH ra sao, nhưng họ hy vọng sau khi kháng
chiến thành công sẽ xây dựng một xã hội dân chủ, tiến bộ xã hội, tự do, hạnh
phúc mà trong Tuyên ngôn độc lập và Hiến pháp năm 1946 ông HCM đã trịnh trọng
cam kết trước toàn dân giữa Ba Đình lịch sử.
Lòng yêu nước,
lòng tự trọng dân tộc đã thúc đẩy mọi người tham gia Cách mạng tháng 8 và sau
đó đi kháng chiến.
Bạn bè tôi và bản
thân tôi cũng bị thôi thúc bởi những tình cảm đó: lòng yêu nước, ý chí chống
xâm lược, giành độc lập tự do dân chủ cho Tổ quốc để xây dựng một xã hội tốt
đẹp hơn các chế độ cũ ở đó công nhân, nông dân, người lao động, những người hi
sinh nhiều trong chiến tranh có cuộc sống ấm no, hạnh phúc đã thôi thúc chúng
tôi lên đường.
Tôi vào Đảng cũng
rất đơn giản: năm 1966, anh Nguyễn Ngọc Phương (Ba Triết) phụ trách đơn tuyến
tôi, hẹn tôi gặp nhau ở một chùa trên đường Trần Quốc Toản (nay là 3-2) để sinh
hoạt. Anh Nguyễn Ngọc Phương nghiêm mặt tuyên bố: “Đ/c Bắc Sơn (bí danh của tôi
lúc đó), đ/c từ nay là Đảng viên Đảng nhân dân cách mạng (thực chất là Đảng Lao
động Việt Nam ở Miền Nam
Một buổi kết nạp
chẳng có lời thề thốt, cờ quạt gì cả.
Anh Nguyễn Ngọc
Phương, người phụ trách tôi trong thời gian đầu, là người lớn lên trong một gia
đình khá giả, có em gái lấy nghệ sĩ hài nổi tiếng Bảo Quốc. Thật ra qua một số
người hoạt động ở Huế anh ấy đã biết tôi từng tham gia phong trào đấu tranh
Sinh viên học sinh Huế lúc tôi còn học đệ nhị, đệ nhất Quốc học Huế và đã từng
bị bắt giam ở lao Thừa Phủ Huế gần một năm với Lý Thiện Sanh (nay là Bác sĩ
định cư ở Úc). Vì chính quyền Thừa Thiên-Huế lúc đó nghĩ tôi là thành viên của
Đoàn TN nhân dân Cách mạng Miền Nam
Nhắc đến đây tôi
có một kỉ niệm khó quên: ba tôi và mẹ Lý Thiện Sanh nóng lòng vì đã đến kì thi
Tú tài II nhưng chúng tôi vẫn bị nhốt trong tù. Vì vậy ông bà làm đơn hú họa
xin cho hai chúng tôi được ra thi. Thế mà chính quyền Thừa Thiên-Huế lúc đó lại
giải quyết cho ra thi. Tôi theo ban C Triết học nên chỉ còn vài ngày nữa là
thi, ba tôi gửi một số sách vào cho tôi. May mắn lúc đó tôi đã đọc nhiều sách
triết học của các Giáo sư Nguyễn Văn Trung, Trần Văn Toàn và các tạp chí Sáng
tạo, Hiện đại của nhà văn Thanh Tâm Tuyền, Mai Thảo, nhà thơ Nguyên Sa, Tô Thùy
Yên, v.v., kể cả quyển sách viết về Nietzsche của Nguyễn Đình Thi thời còn trai
trẻ trước 1945, nên gặp đề thi triết khá hay tôi tán đủ điều, đậu hạng thứ dễ
dàng. Còn Lý Thiện Sanh học ban B vốn rất giỏi nên đậu hạng bình thứ.
[...]
Tôi không biết với
chế độ gọi là “ưu việt” hiện nay có người tù nào đã được cho ra khỏi nhà tù để
đi thi như chúng tôi hay không?
[...]
Tôi đã đi theo
kháng chiến và vào Đảng như thế đó…
2. Vấn đề đa nguyên, đa đảng
Có thời gian từ
1975 đến 1983 tôi là giảng viên Triết học và Chủ nghĩa xã hội khoa học ở Trường
Đảng Nguyễn Văn Cừ thuộc Khu ủy Sài Gòn-Gia Định.
Về phương pháp
luận của Chủ nghĩa Mác-Lê nin mà tôi hiểu được có một điều cơ bản là cơ sở hạ
tầng (bao gồm cơ sở xã hội, cơ sở kinh tế, v.v.) như thế nào thì phản ảnh lên
thượng tầng kiến trúc như thế đó.
Sau một thời gian
dài Đảng và nhà nước Việt Nam nhận chìm các tầng lớp nhân dân Việt Nam từ Bắc
chí Nam dưới chế độ quản lý kinh tế bao cấp, đi ngược lại tất cả qui luật tự
nhiên, cop-pi mô hình kinh tế của Liên bang Xô viết và Trung Quốc cộng sản
100%.
Dân chúng đói kém
rên xiết.
Các đợt cải tạo tư
sản X1, X2 đã làm tan nát biết bao gia đình, làm dòng người vượt biên ngày càng
nhiều và biết bao gia đình phải chết tức tưởi trên biển.
Trong đó có gia
đình nhà báo Trần Triệu Luật, người đã cùng tôi vào chiến khu và đã hi sinh vào
ngày 11.10.1968 tại căn cứ Ban tuyên huấn T.Ư cục Miền Nam cùng với nhà thơ
Thảo Nguyên Trần Quang Long sau trận bom ác liệt của F105 của Mỹ. Hoặc bị bọn
cướp biển hãm hiếp làm nhục trước mặt chồng con.
Có thể nói tất cả
điều đó là tội ác của Đảng và Nhà nước Việt Nam
Trước sự rên xiết
của người dân, những nhà lãnh đạo còn có tấm lòng và suy nghĩ đã chủ trương
phải đổi mới kinh tế bằng cách phải chấp nhận kinh tế có nhiều thành phần trong
đó có kinh tế cá thể. Thế thì một khi cơ sở hạ tầng có nhiều thành phần kinh tế
khác nhau trong xã hội sẽ có nhiều tầng lớp với lợi ích khác nhau thì tất yếu họ
phải có tổ chức để đấu tranh bảo vệ quyền lợi của họ.
Đó là qui luật tất
yếu, vì vậy không thể không đa nguyên đa đảng được, và như vậy điều 4 Hiến Pháp
hiện nay là vô nghĩa.
Trước sau gì các
vị lãnh đạo của ĐCS phải chấp nhận thách thức này: các Đảng, tổ chức đối lập sẽ
đấu tranh bình đẳng với ĐCS trong các cuộc bầu cử hợp pháp có quan sát viên
Quốc tế giám sát như hiện nay Campuchia đã làm.
Tôi thách bất cứ ai trong Bộ chính trị, Ban
bí thư, trong Ban Tuyên huấn của Đảng mà đứng đầu là ông Đinh Thế Huynh, vừa là
Trưởng ban, vừa là Chủ tịch Hội đồng lý luận Trung ương, trả
lời luôn một cách công khai, minh bạch với chúng tôi trên các diễn đàn mà không
chơi trò “bỏ bóng đá người” như đã từng thường sử dụng hiện nay.
Thực tế hiện nay,
trong Nam ngoài Bắc đã tập hợp được những khuynh hướng có chủ trương đấu tranh
cho một thể chế dân chủ cộng hòa mà tiêu biểu là đề nghị 7 điểm và dự thảo Hiến
pháp năm 2013 của nhân sĩ trí thức tiêu biểu ở trong Nam ngoài Bắc như nhà văn
Nguyên Ngọc, các Giáo sư Hoàng Tụy, Chu Hảo, Tương Lai, Phạm Duy Hiển, những
trợ lý Tổng bí thư, Thủ tướng hoặc Đại sứ nhiều thời kỳ như ông Trần Đức
Nguyên, Việt Phương, Nguyễn Trung, v.v.
Các nhà kinh tế có
uy tín lớn như Lê Đăng Doanh, Phạm Chi Lan, các nhà báo, nhân sĩ trí thức kỳ cựu
như Hồ Ngọc Nhuận, Nguyễn Đình Đầu, Lữ Phương, Kha Lương Ngãi, Nguyễn Quốc
Thái, và các “lãnh tụ” sinh viên trước đây đã có một thời kỳ lẫy lừng trong
phong trào đấu tranh tại Sài Gòn và các đô thị Miền Nam trước 1975 như Huỳnh
Tấn Mẫm, Lê Công Giàu, Trần Văn Long (Năm Hiền), Huỳnh Kim Báu, Hạ Đình Nguyên,
Cao Lập và biết bao con người tâm huyết mặc dầu đời sống kinh tế đã khá giả, có những người là giàu có, nhưng không thể
yên tâm thụ hưởng tất cả những tiện nghi của đời sống đã vùng lên sau một giấc
ngủ khá dài để chấp nhận mọi rủi ro, nguy hiểm cho bản thân cá nhân mình cũng
như gia đình, quyết dấn thân vào cuộc chiến đấu mới để tiếp tục thực hiện lý
tưởng thời trai trẻ mà hiện nay đã bị phản bội, chà đạp lên những lời hứa năm
nào trong kháng chiến.
Ngoài ra còn cả
một lớp trẻ hăng hái, nhiệt tình bao gồm những bloger, những sinh viên đang có
những hoạt động ở các trường Đại học hoặc nhiều tổ chức khác. Tình hình trên
cộng với thực tế hiện nay tôi biết nhiều đảng viên đang muốn ra khỏi Đảng, hoặc
không còn sinh hoạt Đảng (giấy sinh hoạt bỏ vào ngăn kéo). Vậy
tại sao chúng ta hàng trăm đảng viên không tuyên bố tập thể ra khỏi Đảng và
thành lập một Đảng mới, chẳng hạn như Đảng Dân chủ xã hội, những Đảng đã có
trên thực tế trước đây cho đến khi bị ĐCS bức tử phải tự giải tán? Tại sao tình
hình đã chín mùi mà chúng ta không dám làm điều này vì chủ trương không đa
nguyên đa đảng chỉ là chủ trương của Đảng chứ chưa có một văn bản pháp lý nào
cấm điều này? Mà nguyên tắc pháp lý là điều gì luật pháp không cấm chúng ta đều
có quyền làm. Đó là quyền công dân chính đáng của chúng ta.
Không thể rụt rè,
cân nhắc gì nữa. Đây là một yếu tố sẽ làm cho xã hội công dân, xã hội dân sự
mạnh lên, không có thế lực nào ngăn cản được. Đây là cách chúng ta phá vỡ một
mảng yếu nhất của một nhà nước độc tài toàn trị hiện nay.
Chẳng lẽ nhà nước
này bắt bỏ tù tất cả chúng ta sao?
Chúng ta phải đấu
tranh với phương châm công khai, minh bạch, ôn hòa, bất bạo động, phản đối tất
cả mọi hành động manh động, bạo lực khiêu khích gây chiến tranh.
Như nhà thơ Nguyễn
Duy đã viết, đại khái: trong bất cứ cuộc chiến tranh nào người thất bại đều là
nhân dân.
Giờ hành động đã
đến. Không chần chừ, do dự được nữa.
3. Vấn đề Độc lập dân chủ, tự do và hạnh
phúc
Việt Nam
Nhưng còn độc lập
thì sao?
Sau khi hi sinh
biết bao xương máu, nay Đảng và Nhà nước Việt Nam muốn làm việc gì đều phải len
lén nhìn ông bạn láng giềng Trung Quốc, những kẻ luôn chực nuốt chửng nước ta
và vào năm 1979 họ đã xua quân tàn sát người dân Lạng Sơn và các tỉnh phía Bắc
mà tên Đặng Tiểu Bình xấc xược gọi là dạy cho Việt Nam một bài học.
Thật ra tổ tiên
chúng ta, những tiền nhân thời xa xưa đã cho họ nhiều bài học Chi Lăng, Bạch
Đằng Giang, Gò Đống Đa, v.v. Không biết tập đoàn Tập Cận Bình có còn nhớ những
bài học đó không? Riêng các vị lãnh đạo ĐCS và Nhà nước Việt Nam thì dường như
chưa thấy hết sức mạnh của dân tộc Việt Nam nên quá “hiền lành” đối với một
nước lớn nhưng rất “tiểu nhân” (chữ nghĩa của các truyện Tàu), miệng thì xoen
xoét nói về “bốn tốt mười sáu chữ vàng” trong lúc hành động thực tế là uy hiếp,
săn đuổi, bắt bớ một cách vô nhân đạo các ngư dân Việt Nam đang đánh bắt trong
ngư trường truyền thống của mình hoặc hèn hạ cắt đứt cáp các tàu thăm dò dầu
khí của chúng ta.
Thế mà phản ứng
của lãnh đạo Việt Nam
Vậy thì độc lập
cái gì?
Hẳn nhiên là chúng
ta không dựa vào nước này chống các nước khác nhưng thực tế quốc tế hiện nay
rất thuận lợi để chúng ta liên kết với các nước để đấu tranh với Trung Quốc về
Biển Đông. Tôi rất mừng nghe Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng tuyên bố ở hội nghị
Shangri-La chống lại nền chính trị cường quyền và những đối xử vô nhân đạo đối
với ngư dân Việt Nam
Rõ ràng đây là cú
đấm đích đáng bọn bành trướng Bắc Kinh trong một diễn đàn quốc tế.
Tôi càng thấy vui
hơn khi được biết đây là ý kiến của cá nhân Thủ tướng dám chịu trách nhiệm để
tuyên bố như vậy chứ không có sự chỉ đạo nào của Bộ chính trị cả. Vì thế mà Hạ
Đình Nguyên trong một bài viết về vấn đề này đã hoan hô Thủ tướng Nguyễn Tấn
Dũng đến 5 lần.
4. Vấn đề Dân chủ, tự do và hạnh phúc
Thực chất đây là
vấn đề dân sinh, dân chủ mà trước đây trong thời kì kháng chiến hoặc trước 1975
ĐCS VN đã phát động để đấu tranh giành quyền sống. Đây là vấn đề về con người.
+ Về dân chủ thì
đã quá rõ. Muốn có dân chủ thực sự thì phải thay đổi thể chế từ một nhà nước
độc tài toàn trị chuyển thành một nhà nước cộng hòa với tam quyền phân lập: lập
pháp, hiến pháp, tư pháp độc lập.
Tư pháp độc lập
thì mới có thể chống tham nhũng.
Cần có Quốc hội
lập hiến để soạn thảo và thông qua Hiến pháp mới.
Sau đó bầu Quốc
hội lập pháp để ĐCS sẽ qua bầu cử bình đẳng mà trở thành người lãnh đạo. Tôi
nghĩ trong một thời gian dài ĐCS vẫn sẽ là một lực lượng chính trị mà không có
bất cứ lực lượng nào có thể tranh chấp được. Các nhà lãnh đạo ĐCS cần tự tin
điều đó. Dần dần các Đảng đối lập sẽ trở thành một lực lượng làm nhiệm vụ như
một kháng thể trong một cơ thể xã hội lành mạnh. Nếu xã hội không có lực lượng
đối lập sẽ trở thành một con bệnh SIDA khó trị, chờ chết mà thôi.
+ Con người khác
con vật ở chỗ là có tự do. Tự do là thuộc tính của con người. Không có tự do
thì con người chỉ là một đàn cừu (theo ngôn ngữ của Giáo sư toán học Ngô Bảo
Châu). Không có tự do thì không thể có khoa học, văn học, nghệ thuật, báo chí…
thật sự.
Do đó Hiến Pháp 1946 đã qui định những
quyền tự do của con người.
Đó là vấn đề quyền
con người.
Nhưng giờ đây chế độ toàn trị đã phản bội
tước đoạt tất cả các quyền cơ bản đó, vất bỏ tuyên ngôn nhân quyền và nhai đi
nhai lại luận điệu mỗi nước có hoàn cảnh riêng, có vấn đề nhân quyền riêng.
Họ không biết rằng
đó là quyền cơ bản và phổ quát mà loài người đã đấu tranh qua nhiều thế hệ.
Đại tá nhà văn
Nguyễn Khải đã nói: “khi đọc cuốn Bàn về tự do của Stuart Mil thì vỡ ra nhiều
vấn đề”. Vì vậy anh Nguyễn Khải đã nhìn lại những gì mà anh đã trải nghiệm một
cách sâu sắc với một giọng văn nhẹ nhàng không hàm hồ nên rất thuyết phục.
Đây là quyển sách đã đi sâu vào tim
óc của chế độ mà không thấy các vị “phê bình chỉ điểm” (cách gọi mới đây của
nhà văn Phạm Xuân Nguyên, Chủ tịch Hội nhà văn Hà Nội đối với tên Nguyễn Văn
Lưu cùng với một số người trong việc “bề hội đồng” bài viết của Thạc sĩ Nhã
Thuyên về nhóm “Mở miệng”) nào dám phê phán, chửi rủa.
Các vị lãnh đạo
ĐCS tại sao không suy nghĩ trong chế độ thuộc Pháp lại có một thời báo chí, văn
học nghệ thuật phát triển mà cho đến nay chưa có thời kì nào có thể so sánh
được dù là chế độ gọi là “tự do gấp vạn lần”
như bà Phó chủ tịch nước Nguyễn Thị Doan đã nói một cách hàm hồ, thiếu suy
nghĩ, chỉ làm trò cười cho thiên hạ. Báo chí thì nở rộ: Gia Định báo, Phụ nữ tân văn, Nam Phong, Phong
hóa, Ngày nay… với những học giả Phạm Quỳnh, Nguyễn Văn Vĩnh, Phan Khôi,… Văn
học nghệ thuật thì có cả một trào lưu thơ mới với Xuân Diệu, Huy Cận, Thế Lữ,
Chế Lan Viên, Lưu Trọng Lư và nhiều nhà thơ nổi tiếng khác với nhiều bài thơ
bất hủ mà đến nay ai cũng thuộc nằm lòng.
Về tiểu thuyết thì
có nhóm Tự lực văn đoàn với Nhất Linh, Khái Hưng, Thạch Lam, Hoàng Đạo… Ngoài
ra còn có hàng loạt nhà văn tài hoa khác như Nguyễn Tuân, Tô Hoài, Lan Khai,
Thanh Tịnh, Nguyên Hồng, v.v.
[...]
Nhạc thì có một
thời có nền tân nhạc rực rỡ với các tên tuổi như Văn Cao, Đặng Thế Phong, Phạm
Duy, Đoàn Chuẩn-Từ Linh, Doãn Mẫn, Lê Thương, Nguyễn Văn Thương…
Thế mà Thanh Tịnh
và những nhà văn, nhà thơ, nhạc sĩ nói trên dưới chế độ XHCN ở Miền Bắc chẳng
có tác phẩm nào ra hồn.
[...]
Việc đổi tên đường
từ Trần Quý Cáp thành Võ Văn Tần, từ Phan Đình Phùng thành Nguyễn Đình Chiểu,
v.v. là việc làm thiếu suy nghĩ, nếu không nói là ngu xuẩn, chà đạp lên lịch
sử, xúc phạm những chiến sĩ tuy không phải là Cộng sản nhưng đã đấu tranh bảo
vệ đất nước trong các phong trào Cần Vương, Duy Tân. Ngay trong lĩnh vực báo
chí tại sao lại lấy ngày ra đời báo Thanh niên, báo của tổ chức CS làm ngày báo
chí VN. Quan điểm tôi là phải lấy ngày 15-4 là ngày số báo đầu tiên của Gia
Định báo năm 1865 làm ngày báo chí VN. Năm sau, một số nhà báo cùng chúng tôi
sẽ tổ chức ngày báo chí VN vào ngày 15-4. Còn ĐCS và các tổ chức của mình cứ
lấy ngày 21-6 làm ngày báo chí Cách mạng cũng không sao.
Việc ai nấy làm.
Thế thôi.
Tại Miền Bắc gọi
là XHCN khi hòa bình mới lập lại, các văn nghệ sĩ mà đặc biệt đi tiên phong là
các nhà thơ, nhà văn quân đội, mà tiêu biểu là Trần Dần, Phùng Quán, Hoàng
Cầm,… đã gây chấn động trong vụ Nhân văn giai phẩm.
Có lẽ là những
người trực tiếp chiến đấu chứng kiến cảnh chết chóc của nhân dân trong chiến
tranh nên họ quyết tâm tiếp tục chiến đấu để xây dựng một chế độ xã hội tự do
dân chủ và tiến bộ xã hội. Họ đã quy tụ được nhiều nhân sĩ, trí thức, văn nghệ
sĩ giàn trận đấu tranh quyết liệt với Đảng để đòi hỏi tự do sáng tác, đòi hỏi
chính trị không được can thiệp vào sáng tác của văn nghệ sĩ.
Nhà nước độc tài
Đảng trị trong những năm đó thấy đây là nguy cơ đe dọa của chế độ nên đã ra tay
đàn áp, bắt bớ, tù đày một cách không nương tay. Người bị tù với vụ án ngụy tạo
như công thần Nguyễn Hữu Đang, người đã làm lễ đài Độc lập năm 1946. Hữu Loan
với lòng tự trọng của một người văn nghệ sĩ cương quyết về quê thồ vác đá nuôi
vợ con. Ba mẹ vợ anh trong cải cách ruộng đất đã bị chôn sống để trâu bò bừa
lên đầu, lên cổ cho đến chết. Một Nguyên Hồng khảng khái bỏ về Yên Thế nuôi heo
để kiếm sống. Trần Hữu Đang sau khi ra tù sống những ngày tủi nhục phải góp
nhặt bao thuốc lá làm hàng “đối lưu” với ếch nhái, rắn rết của bọn trẻ chung
quanh kiếm cho. Năm 1989, tôi gặp Thạc sĩ Luật Nguyễn Mạnh Tường ở Pháp, người
đã theo Hồ Chí Minh về nước năm 1946. Ông kể lại hoàn cảnh của ông lúc đó, bị
cô lập đến nỗi học trò cũng không dám nhìn mặt, phải bán tủ sách quí để sống
qua ngày. Còn nhà triết học Trần Đức Thảo, khi tôi còn làm Phó chủ tịch thường
trực MTTQ TP HCM đã mời ông đến nói chuyện. Bước xuống xe ông ngó lên liền xem
có công an theo dõi ông không. Buổi nói chuyện làm mọi người thất vọng vô cùng
về ông.
Tôi còn có những
kỉ niệm đau đến xé lòng khi còn nằm trong hệ thống chính trị của nhà nước toàn
trị. Lúc còn là phó CT/TT MTTQ TP HCM và là đại biểu HĐND TP khóa 4, khóa 5.
Có mấy việc tôi
còn nhớ mãi:
+ ĐCS VN ngày trở
thành kiêu binh. Đâu đâu cũng vỗ ngực xưng tên là “ĐCS VN quang vinh muôn năm”.
Ngay cả Hội trường của cơ quan dân cử như HĐND TP thế mà chẳng thấy đất nước,
Tổ quốc đâu cả, chỉ thấy một khẩu hiệu to chần dần [to đùng] “ĐCS VN quang vinh
muôn năm”. Một số đại biểu trong HĐND trong Đảng cũng như ngoài Đảng thấy
chướng mắt nhưng không dám nói. Họ đến nói với tôi. Tôi thông cảm họ. Trong
HĐND khóa 5, khi lên phát biểu ở Hội trường tôi trầm giọng nói: “Đây là cơ quan
dân cử, đại diện cho nhân dân TP, nhưng tôi không thấy đất nước, Tổ quốc ở đâu
mà chỉ có ĐCS muôn năm thôi là sao? Đảng chỉ là một bộ phận của nhân dân, không
có Tổ quốc, nhân dân thì làm gì có Đảng. Đảng phải đặt Tổ quốc lên trên hết, vì
vậy tôi đề nghị thay đổi khẩu hiệu này bằng câu CHXHCN Việt Nam. Cả hội trường
im phăng phắc. Nhưng ngay kỳ họp sau thì khẩu hiệu Đảng đã thay đổi bằng tên
nước.
+ Tôi là Trưởng
ban VHXH HĐND TP khóa 5. Trong các kỳ họp HĐND TP, các ban có bài thẩm dịnh khá
công phu. Phải đi thực tế, làm việc với các ngành và sau đó họp toàn ban để
thông qua Trưởng ban là người quyết định cuối cùng. Tôi nhớ trong một kì họp,
tôi thức suốt đêm sửa chữa, hoàn thiện văn bản để phát biểu trước HĐND. Khi lên
phát biểu, nhìn xuống thì không thấy vị Phó CT Phó
CT
+ Việc thứ ba là
cuộc đấu tranh hay có thể nói là đấu khẩu của Chủ tịch UBND TP Võ Viết Thanh và
tôi về việc có nên dẹp chợ hoa Nguyễn Huệ hay không? Cuộc đấu khẩu gay gắt đến
nỗi CT Võ Viết Thanh nói đại ý nếu đ/c Đằng thấy Đảng chật hẹp quá thì xin ra
khỏi Đảng. Tôi liền đốp chát lại: đó là chuyện mà tôi và anh sẽ nói trong Đảng,
còn đây là HĐND. Giữa lúc có nhiều đại biểu đồng ý với tôi, trong đó có Trần
Văn Tạo, Ủy viên TVTU, Phó giám đốc Công an TP, Phạm Phương Thảo, Ủy viên TVTU,
Phó CT phụ trách VHXH UBND TP thì chủ tọa kỳ họp lại được tin ban Thường vụ
Thành ủy họp và đã đồng ý dẹp chợ hoa TP. Tôi cương quyết đề nghị có Nghị quyết
về vấn đề này nhưng chủ tọa làm ngơ và thông qua NQ ở HĐND TP. Tuy đấu tranh
gay gắt như vậy nhưng đối với anh Võ Viết Thanh tôi vẫn tôn trọng tính trung thực,
quyết đoán của anh. Lúc đó tôi với tư cách đại biểu HĐND TP có phối hợp với các
vị hưu trí Q.6, với Ban quản lý thị trường TP để tố cáo những tiêu cực, sai
trái của Giám đốc Đông lạnh Hùng Vương. Phối hợp với cuộc đấu tranh này có anh
Nguyễn Văn Thắng, Ủy viên TV Quận ủy Q.6, Trưởng ban Tuyên huấn Q.6. Thắng cũng
là dân phong trào SV. Không hiểu sao sau đó có một văn bản có danh sách 12
người gọi là điệp báo của Cục tình báo TƯ trong đó Nguyễn Văn Thắng nằm ở số 7.
Lúc ấy anh Nguyễn Minh Triết mới về làm Phó bí thư thường trực của TƯ. Tôi gặp
anh Nguyễn Minh Triết và trình bày với anh về vấn đề thì anh đề nghị tôi không
can thiệp nữa vì danh sách đã có dấu đỏ của đặc ủy tình báo TƯ của Mỹ. Trước đó
có người biết chuyện ngụy tạo danh sách này và nói danh sách láo được đánh trên
giấy Bãi Bằng là giấy chỉ do Cộng sản sau 1975 sản xuất. Anh Nguyễn Minh Triết
ghi nhận nhưng Nguyễn Văn Thắng vẫn bị giam ở 4 Bạch Đằng. Lúc ấy Q.6 tính lấy
lại nhà của Nguyễn Văn Thắng ở Bà Hom, Q.6. Tôi gặp Chủ tịch Võ Viết Thanh và
đề nghị anh xem xét lại vấn đề này thì anh nói với tôi một cách cương quyết:
“Chuyện chính trị của Thắng tôi không biết nhưng chuyện nhà của Thắng tôi bảo
đảm không ai lấy được”. Anh giữ lời hứa khi Thắng được giải oan về lại Bà Hom,
Q.6 như cũ. Tôi gặp anh Võ Viết Thanh cám ơn anh. Nhân đó tôi hỏi thăm tại sao
anh không đi học Cử nhân, Tiến sĩ như những người khác. Anh cười nói rất Nam
Bộ: “Tôi không chơi kiểu đó. Nếu tôi học tôi sẽ xin nghỉ làm để đi học thật sự,
không như những vị học giả mà bằng thật như hiện nay”. Từ đó quan hệ giữa anh
và tôi rất vui vẻ, không còn nhớ gì trận đấu khẩu nảy lửa ở HĐND về vụ chợ hoa
Nguyễn Huệ. Sau này anh bị thất sủng vì vụ án Sáu Sứ mà trong quyển Bên thắng
cuộc nhà báo Huy Đức có nêu.
Tôi nêu những trải
nghiệm nói trên để chứng minh rằng trong chế độ này không có chỗ cho người
trung thực mà chỉ dành cho những người nói láo, tránh né đấu tranh. Giờ đây
chúng ta phải phá vỡ nỗi sợ hãi đó đi để thực hiện một chủ trương cực kỳ quan trọng của nhà cách mạng Phan Châu Trinh: Khai
dân trí, chấn dân khí, hậu dân sinh.
Cuối cùng tôi xác
định bài viết này chỉ có mục đích là thanh toán, tính sổ cuộc đời của mình,
trang trải những món nợ còn lại để gửi các vị lãnh đạo Đảng CSVN, để mong các
vị “mở mắt” ra mà có sự lựa chọn con đường sống cho dân tộc.
Hiện nay xu hướng
chạy theo CN Mác-Lênin CNXH đã lạc điệu, không còn phù hợp nữa và đã sụp đổ tan
tành ở ngay quê hương Xô Viết.
Hiện nay là cuộc
đấu tranh trên thế giới về dân quyền, dân sinh, dân chủ, tự do, tiến bộ xã hội
và bảo vệ môi trường. Nghĩa là đây là cuộc đấu tranh quyết liệt cho con người,
vì con người chống lại các thế lực phản động đang âm mưu nô dịch nhân dân, phá
hoại môi trường vì những lợi ích kinh tế ích kỷ của các tập đoàn, lũng đoạn nhà
nước.
Tôi không tin lắm
về sự tự giác của một số nhà lãnh đạo Đảng và Nhà nước sớm thấy tình hình và xu
thế phát triển hiện nay để đặt lợi ích của Đất nước, Tổ quốc lên trên hết mà có
một giải pháp hợp lý, không vì lợi ích và sự tồn tại của Đảng, của chế độ mà đi
ngược lại xu thế phát triển của thời đại hiện nay. Tôi quan niệm rằng làm nhiệm
vụ của chúng ta hiện nay là cương quyết đấu tranh cho một xã hội công bằng, dân
chủ và tiến bộ, tôn trọng thực hiện những lý tưởng của biết bao thế hệ cha anh
chúng ta về một nước VN hòa bình, độc lập, tiến bộ xã hội, văn minh và giàu
mạnh.
Một khi xã hội dân
sự, xã hội công dân mạnh lên, sẽ đủ sức kìm hãm, ức chế các khuynh hướng độc
tài của một nhà nước toàn trị.
Trước mắt là phải
“chấn dân khí” để không còn sợ hãi các thế lực tàn bạo, không sợ bắt bớ, tù
đày.
Sau đó là “khai
dân trí” và “hậu dân sinh”.
Bài viết này cũng
là để trải lòng với bạn bè, đồng đội và những nhân sĩ trí thức, các văn nghệ
sĩ, các bạn thanh niên, sinh viên, học sinh mà tôi đã quen hoặc mới quen, để
khẳng định một điều: với lòng tự trọng của một công dân một nước có lịch sử hào
hùng chúng ta phải hành động.
Không nên ngồi
tranh luận với nhau về sự đúng, sai khi chọn lựa đứng bên này hay bên kia. Vì
thật ra cả một bộ phận loài người trong đó có người VN luôn khát khao một xã
hội tốt đẹp hơn, chống lại cái ác, cái xấu, nên đã có thời gian dài nuôi ảo
tưởng về ĐCS VN và CNXH. Vấn đề là trước đây chúng ta chưa có đủ điều kiện, dữ
liệu để nhận thức một số vấn đề sống còn của đất nước, nhưng hiện nay tình hình
trong nước và trên thế giới đã thay đổi, vì vậy chúng ta phải nhận thức lại một
số vấn đề trước đây. Nhận thức lại và dấn thân hành động cho cuộc chiến đấu
mới. Đừng loay hoay những chuyện đã qua mà làm suy yếu sức mạnh đoàn kết dân
tộc.
Hãy để con cháu
chúng ta làm nhiệm vụ đánh giá lịch sử. Còn chúng ta trước mắt là hành động,
hành động và hành động.
Điều này tôi nói
một lần rồi thôi…
Viết trong những
ngày nằm bịnh.
LÊ HIẾU ĐẰNG
-Nguyên phó TTK Ủy ban TƯ LM các lực lượng Dân tộc, dân chủ
và Hòa bình Việt Nam
-Nguyên phó CT Ủy ban MTTQ VN TP.HCM (từ 1989-2009)
-Đại biểu HĐND TP khóa 4, khóa 5
........../.
