Besame Mucho,
nụ hôn đắm
đuối giã từ đêm cuối .
Giới soạn nhạc La Tinh đã cống hiến cho
đời nhiều tình khúc bất tử. Người Uruguay Panama Cuba
Sở dĩ có sự lựa chọn như vậy là vì Besame Mucho (dịch sát nghĩa là
Hãy hôn em thật nhiều) là ca khúc Mêhicô nổi tiếng nhất ở nước ngoài. Bản nhạc
này cũng phá luôn kỷ lục về số lượng ghi âm, vì tính tới nay, bài đã có trên
dưới hai ngàn phiên bản. Do vậy, cũng không có gì đáng ngạc nhiên cho lắm khi
Mêhicô đã nhiều lần vinh danh tác giả bài hát là bà Consuelo Velasquez với
những giải thưởng cao quý nhất.
Có hai điều khá thú vị đáng được RFI ghi nhận : thứ nhất,
trong số các nghệ sĩ tên tuổi cùng thời, bà Consuelo Velasquez là gương mặt phụ
nữ hiếm thấy chuyên soạn nhạc bolero. Thứ nhì, bà Consuelo sáng tác một ca khúc
cực kỳ lãng mạn, hết sức trữ tình, cho dù bà chỉ mới ở cái tuổi dậy thì, ở cái
thời trinh nữ chưa biết tình yêu chăn gối hay rung động xác thịt là gì.
Để so sánh, tác giả Consuelo Velasquez đã soạn nhạc phẩm Besame
Mucho năm mới 15 tuổi, trong khi tác giả Carlos Eleta Almaran sáng tác bài hát
Historia de un Amor (Chuyện tình yêu) năm ông 37 tuổi, còn Osvaldo Farres soạn
ca khúc Quizas, Quizas ở tuổi 45.
**********************************************
Vậy thì điều gì đã khiến cho một thiếu nữ trong trắng trinh nguyên
lại viết lên một ca khúc nồng nàn say đắm, lãng mạn đượm thắm đến như vậy. Nhạc
phẩm Besame Mucho ra đời đầu những năm 1940, thời mà xã hội Mêhicô còn rất bảo
thủ, nếu không nói là trọng nam khinh nữ. Thời mà hôn nhân là do cha mẹ sắp
đặt, định đoạt. Thời mà các gia đình sùng đạo tạo ra những khuôn thước tư
tưởng, mà người đàn bà khó thể nào mà xé rào vượt qua.
Trong cái khuôn khổ trật tự ấy, nơi mà người đàn bà được răn bảo
từ thuở ấu thơ là nên tránh tiếp xúc với đàn ông, dục vọng là cám dỗ, nụ hôn là
tội lỗi, bà Consuelo Velasquez đã dám dùng trí tưởng tượng để nói lên nỗi đam
mê hừng hực bùng cháy qua biểu tượng nụ hôn. Sự táo bạo của bài hát nằm ở chỗ
đó, do nó phản ánh cương vị của tác giả vào cái thời mà bà đang sống.
Giả sử như bà Consuelo Velasquez viết bài này vào những năm 1970,
thời kỳ của Cách mạng tình dục và phong trào đòi nữ quyền, giải phóng người phụ
nữ, thì chưa chắc gì bản nhạc sẽ có tiếng vang lớn đến như vậy. Chính cái bối
cảnh khắt khe ràng buộc mới làm cho ý tứ của bài hát trở nên cực kỳ sexy, vô
cùng táo bạo.
Nhạc phẩm Besame Mucho được viết tựa như một kịch bản phim đầy chi
tiết. Một cặp tình nhân quấn quýt bên nhau như thể họ đang sống trọn bên nhau
một đêm cuối cùng trước khi xa rời vĩnh viễn. Nghe bài hát người ta có thể hình
dung ra một màn phim quay cận ảnh, nơi mà đôi tình nhân vòng tay ghì chặt, đắm
đuối nhìn nhau, chết lịm ánh mắt.
+++++++++++++++++++++++++++++++++++++
Trong tiếng Tây Ban Nha, chữ hôn em "besame" được dùng
dưới dạng động từ chứ không phải là danh từ, cái ý tưởng ngày mai sẽ chia ly
càng lớn trong tâm trí, thì đôi tình nhân càng gần với nhau qua thể xác. Lối
dùng ca từ tượng hình, để nói lên các động thái càng lúc càng cận kề ấy đánh
vào trí tưởng tượng của người nghe, khiến họ phải hình dung ra cặp tình nhân
này đang làm gì với nhau.
Cách dùng hình tượng cận ảnh chứ không phải là toàn cảnh, cho thấy
sự chuyển động rất gần và vì rất gần nên không thể nào thấy hết. Bài hát chỉ
nói đến một phần thôi, người nghe tự mình sẽ đoán ra hết tất cả những gì có thể
xảy ra trong cái đêm định mệnh ấy.
Sinh năm 1916, mất năm 2005, Consuelo Velazquez thời còn trẻ đã
tốt nghiệp nhạc viện thành phố Guadalajara
Bài hát này được ca sĩ Emilio Tuero ghi âm lần đầu tiên vào năm
1941, nhanh chóng trở thành một ca khúc ăn khách để rồi được chuyển dịch sang
hàng chục thứ tiếng. Riêng trong tiếng Việt, bản nhạc này có ít nhất là hai lời
khác nhau.
Lời thứ nhất do tác giả Y Vân đặt cho bài hát với tựa đề ‘‘Đời như
giấc mơ’’. Lời thứ nhì là của tác giả Trường Kỳ với tựa “Yêu nhau đi”, và đây
là phiên bản thông dụng nhất vì đa số các bài ghi âm tiếng Việt đều chọn lời
của tác giả Trường Kỳ.
/////////////////////////////////////////////////////////////////
Nói rằng Besame Mucho là một bản nguyên tác của Consuelo Velasquez
không hoàn toàn đúng. Bởi vì khi viết bản nhạc này ở tuổi 15, Consuelo đã vay
mượn khá nhiều từ các bậc tiền bối. Khi bạn nghe kỹ, thì hai câu mở đầu bài
Besame Mucho đã lấy lại một giai điệu của nhà soạn nhạc cổ điển Enrique
Granados người Tây Ban Nha.
Trong những câu sau và nhất là trong phần điệp khúc, bà Consuelo
Velasquez đã ngẫu hứng biến tấu theo câu mở đầu, thay đổi cấu trúc thành điệu
bolero, dựa vào ca từ để mở ra một bối cảnh cụ thể và dẫn dắt câu chuyện trong
bài hát. Tác giả Enrique Granados cùng với các nhà soạn nhạc Isaac Albéniz,
Manuel de Falla và Joaquín Rodrigo, được mệnh danh là Tứ Quý, tiêu biểu cho sự
khởi sắc của dòng nhạc cổ điển Tây Ban Nha cuối thế kỷ XIX, đầu thế kỷ XX.
Trong các kiệt tác của nhà soạn nhạc người Tây Ban Nha, có tác
phẩm mang tựa đề là Goyescas, một tổ khúc gồm 6 điệu đàn dương cầm gợi hứng từ
thế giới hội họa của Francisco Goya. Tổ khúc này còn có tiểu tựa : Đôi tim non
trẻ yêu đương (Los majos enamorados).
Trong sáu giai điệu này, có khúc đàn số 5 với tựa đề là "Lời
thở than hay Thiếu nữ và Cánh chim Họa mi" (Quejas, o La Maja y el
Ruiseñor), nổi tiếng là rất khó đối với người chơi đàn, do các nốt nhạc bay
bổng thường được viết liền nhau, buộc người độc tấu dương cầm phải vuốt cùng lúc
nhiều phím đàn, để tạo ra tiếng hót thánh thót của chim họa mi.
Tác giả Enrique Granados viết khúc đàn này để tặng cho vợ (bà
Ampero). Tựa như bàn tay của một nhà kim hoàn mài dũa trau chuốt một viên ngọc,
ông Enrique Granados đã chạm trỗ, khắc họa nhiều chi tiết vào giai điệu, để rồi
qua đó, ông gửi gấm tất cả những cảm xúc tình tứ sâu lắng nhất.
Khi vay mượn lại những câu đầu của khúc đàn số 5, bà Consuelo
Velasquez giữ lại tiết tấu tha thiết của giai điệu, cũng như hình tượng của đôi
tình nhân trong cái thuở yêu thương say đắm ban đầu. Từ giai điệu Tiếng chim
Họa mi, bà ứng tấu thành một bản Dạ khúc cho đôi Tình nhân.
Vượt thời gian, bài hát Besame Mucho đã đi vào huyền thoại. Vượt
không gian, bản nhạc trữ tình này nói lên được một điều mà tuổi trẻ ở nơi nào
cũng dạt dào khát khao : Sống như thể ngày mai ta chết. Yêu cho đến tàn đêm
chấm hết.
