Ông “Phê-Tê-Bốc” Và Huawei


Ông “Phê-Tê-Bốc” Và Huawei 


https://www.triviet.news/ong-phe-te-boc-va-huawei/



Manh Kim




Ông “Phê-Tê-Bốc”, thượng tướng Võ Trọng Việt, chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng An ninh của Quốc hội, đã đề cập “khả năng” “dịch chuyển đám mây điện toán” nhưng cá nhân ông lẫn các cơ quan liên quan việc soạn và thúc đẩy ban hành Luật an ninh mạng thì chưa hề nhắc đến sự cảnh giác và cần thiết làm thế nào để “dịch chuyển” không gian mạng Việt Nam khỏi hiểm họa an ninh sờ sờ mang lại từ con “chó sói Huawei” đang cắm sâu móng nhọn vào thị trường nội địa…
Huawei (Hoa Vi) luôn nằm trong tầm ngắm của nhiều nước. Tường trình trước Ủy ban tình báo Thượng viện ngày 13-2-2018, viên chức FBI, CIA, NSA (Cơ quan an ninh quốc gia Hoa Kỳ) và DIA (Cơ quan tình báo quốc phòng) đều cảnh báo người tiêu dùng Mỹ không nên sử dụng điện thoại được sản xuất bởi các công ty Trung Quốc như Huawei và ZTE (Trung Hưng Thông Tấn). Đầu tháng 1-2018, dân biểu Cộng hòa Mike Conaway (Texas) đưa ra dự luật yêu cầu Chính phủ Hoa Kỳ ngưng mọi giao dịch với bất kỳ thực thể nào dính dáng Huawei. Hai tuần sau, một bản ghi nhớ tạm bị rò rỉ của Hội đồng an ninh quốc gia Hoa Kỳ về hệ thống mạng 5G cho thấy rằng sự phát triển của các công ty kỹ thuật Trung Quốc là hiểm họa đối với an ninh Mỹ. Việc xem Huawei như mối đe dọa an ninh ẩn chìm đối với Mỹ không phải mới đây. Ngày 8-10-2012, sau một năm điều tra, Ủy ban tình báo Hạ viện Hoa Kỳ từng công bố báo cáo với nội dung tương tự. Chủ tịch ủy ban trên, dân biểu Cộng hòa Mike Rogers, kêu gọi các công ty Mỹ ngưng làm ăn với Huawei.
Trong bài báo ngày 3-2-2015, Thanh Niên cho biết, “theo báo cáo của Hiệp hội An toàn thông tin Việt Nam công bố tháng 4.2013, có tới 6/7 hãng viễn thông ở Việt Nam đang sử dụng thiết bị công nghệ của Huawei và ZTE. Đặc biệt, hiện có hơn 30.000 trạm thu phát sóng (BTS) của các nhà mạng Việt Nam sử dụng thiết bị của hai tập đoàn Trung Quốc này. Riêng trong năm 2009, đã có hơn 5 triệu thiết bị như USB, modem, router của Huawei và ZTE đã được bán ra trên thị trường Việt Nam. Ông Trịnh Ngọc Minh, Phó chủ tịch Hiệp hội an toàn thông tin (VNISA) từng nhận xét rằng đây là mối lo về an ninh, an toàn cho viễn thông trong nước. Theo một chuyên gia đề nghị không nêu tên, là một quốc gia có quan hệ rất nhạy cảm với Trung Quốc việc hạ tầng mạng của Việt Nam phụ thuộc lớn vào các công ty Trung Quốc như Huawei, ZTE đã đặt ra nhiều nguy cơ và thách thức cho Việt Nam. (Chuyên gia trên nói): “Mạng viễn thông Việt Nam liệu có bị nghe lén, giám sát, theo dõi hoặc bị đánh sập trong trường hợp xấu? Ngoài mạng viễn thông các hệ thống khác như ngân hàng, hệ thống điện lưới quốc gia… có nguy cơ bị tấn công hay không?”…
Ba năm sau khi báo Thanh Niên cảnh báo, Huawei thậm chí phát triển mạnh hơn tại Việt Nam, bất luận những thông tin tràn lan thế giới về nguy cơ mất kiểm soát an ninh mạng quốc gia mang lại từ Huawei. Huawei thâm nhập Việt Nam từ lúc nào? Năm 1998, họ mở văn phòng đại diện; 10 năm sau, họ thành lập công ty TNHH Công nghệ Huawei Việt Nam. Đến nay, sản phẩm Huawei được quảng bá đầy các phương tiện truyền thông và mức độ cắm sâu của họ vào Việt Nam ngày càng mạnh. Họ tạo ra chương trình học bổng “Hạt giống Viễn thông Tương lai” (“cơ hội dành cho các bạn sinh viên xuất sắc chuyên ngành điện tử-viễn thông, tham gia khóa học bổng công nghệ trong hai tuần tại Trung Quốc”). Họ “cam kết trở thành thương hiệu số hai tại Việt Nam vào năm 2020” – như phát biểu của đại diện Huawei vào tháng 10-2017. Họ thậm chí áp dụng công cụ quyền lực mềm, khi mới đây, trung tuần tháng 6-2018, họ ra mắt bộ phim ngắn có chủ đề “Áo dài - Hạnh phúc đến từ sự sẻ chia”, “giới thiệu những hình ảnh đặc sắc về một biểu tượng văn hóa truyền thống của người Việt”.
Chẳng ai còn quan tâm và lo ngại Huawei nữa. Dĩ nhiên trong đó có ông “Phê-Tê-Bốc”-Võ Trọng Việt, chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng An ninh của Quốc hội, người chịu trách nhiệm lập ra hàng rào luật nhằm bảo vệ không gian mạng nội địa.
Thật khó có thể tưởng tượng Huawei có thể lọt sâu vào Việt Nam với sự thờ ơ kiểm soát như vậy của “an ninh mạng” nội địa. Một bài báo gần đây (Wired, 11-6-2018), dẫn lại từ bài viết trên Le Monde tháng 1-2018, cho biết, người ta vừa phát hiện rằng, Trung Quốc, khi “giúp” xây tổng hành dinh Liên minh châu Phi (AU) tại Addis Ababa (Ethiopia) vào năm 2012, trong đó có hệ thống máy tính, đã theo dõi AU suốt từ đó đến nay. Hoạt động đột nhập và truy xuất thông tin diễn ra thường từ giữa đêm đến 2g sáng mỗi ngày. Điều tra cho thấy thêm, có hai cánh “cửa hậu” được bí mật cài sẵn vào hệ thống máy tính để gián điệp mạng Trung Quốc lẻn vào và chuyển dữ liệu về Thượng Hải.
Có bao giờ lực lượng an ninh mạng giám sát và theo dõi các hoạt động của Huawei tại Việt Nam? Sáu trong bảy hãng viễn thông ở Việt Nam đang sử dụng thiết bị công nghệ của Huawei và ZTE – như bài báo Thanh Niên cách đây ba năm – đã có lần nào được kiểm tra? Hệ thống mạng Việt Nam đã không chỉ bị đánh sập một lần. Và chưa lần nào mà an ninh mạng cho biết chính xác nguyên nhân đến từ đâu và ai thật sự là thủ phạm! Những thông tin như thế này vẫn luôn bị bưng bít. Không chỉ hệ thống mạng. Tháng 6-2016, một chiếc Su-30MK2 của quân đội bỗng dưng mất tích. Chiếc CASA-212 được phái đi tìm sau đó cũng mất tích. Những thông tin chính xác nhất về hai vụ mất tích bí hiểm cũng nhanh chóng… “mất tích”. Với kỹ thuật hack ngày nay, muốn tấn công hệ thống điện tử của máy bay là điều không dễ cũng chẳng phải quá khó, có khi chỉ bằng một cú nhấp chuột.
An ninh quốc gia, trong đó có không gian mạng, đang đứng trước rất nhiều hiểm họa. Sự đe dọa an ninh sống còn của đất nước không phải đến từ người dân mà từ những kẻ ẩn mặt đã đặt chân vào trong nhà mình, những kẻ đang thọc sâu móng vuốt vào mọi ngóc ngách, trong đó có “huyết mạch” mạng.


......../.

MỘT VÀI SUY NGHĨ VỀ ĐẶC KHU




MỘT VÀI SUY NGHĨ VỀ ĐẶC KHU


1. TƯƠNG QUAN
Người ta nói đến đặc khu với hình tượng Thẩm Quyến và Thượng Hải mà ngó lơ con số của WB: 50% đặc khu trên toàn thế giới thất bại thảm hại. Đặc khu, là một canh bạc 5-5. Và, có vẻ như nó đã lỗi thời so với thời điểm Thẩm Quyến từ một làng chài thành thiên đường, thập niên 80 của thế kỷ trước, thời tương quan kinh tế dĩ nhiên lạc hậu hơn.
Trong 5 yếu tố làm nên thành công một đặc khu: Vị trí chiếm số 1, chiến lược giữ vị trí số 2. Tức là kiến tạo giá trị lõi để khi nhắc đến, người ta biết giá trị của nó là gì. Ví dụ: Thẩm Quyến là một thung lũng công nghệ. Thượng Hải là thủ phủ tài chính.
Vân Đồn, Bắc Vân Phong và Phú Quốc, cho đến bây giờ chưa định hình được “giá trị lõi” đó. Tôi đọc báo 1 ngày, chưa thấy mỗi đặc khu sẽ mang một giá trị nhận diện gì. Ngoài những thứ chung chung như công nghệ cao, du lịch, casino.
Làm công nghệ cao thì không biết bắt đầu từ đâu cả. Ngay cả TP.HCM và HN cũng chưa thành công. Du lịch, thì có lẽ không cần đặc khu. Còn casino? Anh Nguyễn Duy Hưng ở SSI nói: Tôi chả thấy ở nơi đâu mà xây dựng giá trị của đặc khu dựa trên Casino cả !
Yếu tố thứ 3 quyết định thành công của đặc khu: Chính sách và đột phá thể chế. Điều này, chưa hiển hiện ở cả ba khu vực, chỉ là những “ý định” chung chung chứ chưa định khung những luật lệ, quy định riêng cho đặc khu, và từng đặc khu.
Một sự thay đổi le lói ở Phú Quốc, bí thư Nguyễn Thanh Nghị từng đề xuất thiết chế Trưởng đặc khu, thay cho chủ tịch và bí thư. Hợp nhất cả các đoàn thể. Đến nay, bặt vô âm tính. Đương nhiên nó vướng quá nhiều ở thực tế.
Để thấy rằng, việc hình thành các đặc khu có vẻ như chỉ đang luẩn quẩn trong ý chí cục bộ (hoặc toan tính) của vài người. Ba tòa cung điện mơ mộng, tổng vốn đầu tư 1.300.000.000.000.000 (một phẩy ba triệu tỷ đồng) đang không có nền móng đủ chắc.

2. THỰC TRẠNG:
Thực trạng chung của Vân Đồn, Bắc Vân Phong, Phú Quốc là “sốt đất”. Đất tăng giá vài chục lần. Cơn sốt đất đang khiến 3 khu vực này quay cuồng. Mua 800 triệu, bán 18 tỷ. Nạn mua bán tràn lan phá vỡ quy hoạch. (phần này nên đọc báo)
Thực tế đó sẽ đặt nhà cầm quyền vào một thách thức lớn khi quyết tâm làm đặc khu: Đó là xung đột xã hội khi muốn có quỹ đất sạch.
Cơn sốt đất lan rộng trên phạm vi toàn quốc, đẩy giá trị bất động sản lên cao, đương nhiên là giá trị ảo. Dòng vốn chảy vào 3 “thiên đường BĐS này”, phần lớn từ giới lắm tiền nhiều của, khách phía Bắc chiếm phần đông.
Cơn sốt đất, như Phú Quốc chẳng hạn, có từ rất lâu trước khi công bố ý tưởng đặc khu. Nghĩa là có nhiều cá nhân, pháp nhân đã gom đất chờ sẵn. Gợn bóng dáng tham nhũng chính sách.
Nếu thông qua đặc khu, tức là tạo ra sự thiên lệch về đối tượng thụ hưởng chính sách và "bảo hộ" cho các thị trường đất đai tự phát.

3. THUÊ ĐẤT 99 NĂM VÀ... TRUNG QUỐC
Như đã nói ở trên, quy hoạch “giá trị lõi” cho 3 đặc khu chưa hiển hiện. Làm sao xác định các đặc thù của từng đặc khu để xác định thời hạn giao đất phù hợp?
Đối với các vị trí nhạy cảm như Vân Đồn, Bắc Vân Phong mà giao đất 99 năm là “mạo hiểm”. Nhất là khi tiệm cận hoặc lọt vào “đường lưỡi bò” của Trung Quốc.
Vịnh Vân Phong chỉ cách Nha Trang 30km, khu vực cảng rộng lên tới 43.500 héc ta gấp 3 lần so với vịnh Cam Ranh. Đây là một vị trí chiến lược. Chính phủ Mỹ đã yêu cầu Việt Nam ngăn không cho phép Nga sử dụng căn cứ quân sự ở vịnh Cam Ranh.

Với thời hạn giao đất 99 năm, kịch bản con ngựa thành Troyes không phải là không thể. Thực tế quản lý của Bauxite Tây Nguyên và Formosa đã nảy sinh nhiều vấn đề phức tạp. Những cộng đồng người TQ, đường phố tên TQ được hình thành.

Formosa thậm chí còn không cho quan chức địa phương vào kiểm tra, bên trong còn xây dựng cả công trình tôn giáo.
Thử tưởng tượng, người TQ, từ Hoàng Sa và một phần Trường Sa đi vào, có những “trạm trung chuyển” là 2 đặc khu với những cơ sở giao đất 99 năm thì sẽ như thế nào?
Chưa hết, vốn đầu tư của TQ vào bất động sản, nhất là phân khúc nghỉ dưỡng ven biển đang gia tăng. Cộng hưởng với dòng vốn tín dụng đổ vào các DN BĐS lập dự án ở các vị trí “nhạy cảm” trong thời gian gần đây. Nó là một dạng quyền lực mềm mà chẳng có ai giỏi bằng TQ.
Tại nha trang, dài đến Đà Nẵng, tình trạng người TQ mua nhà đất, cư trú tràn lan trong một thời gian rất dài.


……………………………………


Nếu nghĩ về một kịch bản xâm chiếm quy mô kết hợp với du kích, có lẽ nhiều người sẽ nói tôi bị điên. Nhưng những gì hiển hiện trước mắt và trải dài qua một thời đoạn, có lẽ cũng sẽ khiến không ít người chột dạ.
Thông qua đặc khu với những thực trạng như trên sẽ là một quyết định vội vã. Một nút bấm thông qua, chưa chắc đã biến những làng chài thành thiên đường. Nhưng nó có thể sẽ biến tương lai trở lại với quá khứ Giao Chỉ, với dã tâm vô giới hạn của TQ.

Nguyên tắc đầu tiên khi chơi với quỷ: Đừng chơi !

.........../.

ĐẶC KHU KINH TẾ ĐANG MẤT DẦN LỢI THẾ ?


ĐẶC KHU KINH TẾ ĐANG MẤT DẦN LỢI THẾ ?

TS Phạm Sỹ Thành – Giám đốc Chương trình Nghiên cứu Kinh tế Trung Quốc – VEPR (VCES)


Vân Đồn, Vân Phong và Phú Quốc đang được lựa chọn để trở thành những đặc khu của Việt Nam. Đây có thể là một cơ hội, cũng có thể là "bẫy thể chế" đối với tiến trình cải cách.

Cách đây khoảng nửa tháng, một nhóm chuyên gia Việt Nam chúng tôi được Ngân hàng Thế giới (WB) mời đến để thảo luận học thuật về Đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt Việt Nam (gọi tắt là “đặc khu”). Họ chuẩn bị một tập tài liệu, trong đó có hai cuốn sách rất quan trọng về kinh nghiệm đặc khu kinh tế (SEZ) trên thế giới và ở Trung Quốc. Tôi nhìn lướt, thấy cuốn “Đặc khu kinh tế: Tiến trình, Những thách thức nổi bật và Đường hướng tương lai” do Thomas Farole và Gokhan Akinci chủ biên, và cuốn “Các đặc khu kinh tế và cụm ngành công nghiệp đã dẫn dắt sự phát triển chóng vánh của Trung Quốc như thế nào?” của Douglas Zhihua Zeng. Cả hai cuốn này đều xuất bản năm 2011 và sau đó hình như WB không ra thêm ấn phẩm về chủ đề này. Dẫu vậy, đây vẫn là tài liệu hữu ích để hiểu về một chủ đề đang nóng ở Việt Nam năm 2018 khi mà Vân Đồn, Vân Phong và Phú Quốc đang được lựa chọn để trở thành những đặc khu thế hệ kế tiếp ở Đông Nam Á. Đây có thể là một cơ hội, cũng có thể là "bẫy thể chế" đối với tiến trình cải cách của Việt Nam.

THÀNH CÔNG CỦA SEZ TQ: Tại sao và như thế nào?

Về bản chất SEZ là một phòng thí nghiệm để thí điểm chính sách. Tính chất làm từng bước, đột phá một phần và tạo ra biệt đãi là lựa chọn điển hình với những nước hoặc là đang trong quá trình chuyển đổi kinh tế; (ii) hoặc là áp dụng cách làm của nước khác nhưng muốn kiểm soát rủi ro.
Trung Quốc đã thành công với mô hình đặc khu kinh tế của mình và dường như mô hình này đã được nhân rộng tại châu Phi khi Trung Quốc mở rộng đầu tư sang châu lục này. Nhưng thành công của các SEZ của các Trung Quốc đã đi kèm với hàng loạt điều kiện rất đặc thù mà các quốc gia đang phát triển khác không dễ gì mô phỏng được, nó cũng gắn liền với các điều kiện bên ngoài đã không còn tồn tại.
Trong tổng kết của mình về SEZ Trung Quốc, Zeng đã phân tích 8 điều kiện thành công của chúng, trong đó có hai nguyên nhân rất đặc thù Trung Quốc “có vị trí địa lý thuận lợi gần Hong Kong và Đài Loan” và “có quy mô kinh tế khổng lồ hậu thuẫn sau lưng”. Nếu điều kiện thứ nhất hàm ý rằng Trung Quốc có thuận lợi là hai khu vực kinh tế phát triển nhất bấy giờ (Hong Kong và Đài Loan với người Hoa là chủ đạo) là nguồn cung kĩ thuật, nguồn vốn đầu tư lớn và nguồn marketing vô cùng thuận lợi thì điều kiện thứ hai hàm ý rằng bất kỳ sáng kiến nào của các SEZ cũng trở nên khả thi bởi nó có thể kiếm được mức lợi nhuận đủ nhiều để khuyến khích nhà đầu tư mạo hiểm. Bên cạnh đó, môi trường bên ngoài cũng thuận lợi bởi làn sóng tự do hoá mới chỉ dừng ở WTO chứ chưa tràn đến các FTAs song phương hoặc đa phương nơi mà một quốc gia bị đòi hỏi phải ráp nối luật trong nước theo luật quốc tế nhiều hơn và phải đối xử bình đẳng với các loại hình doanh nghiệp.


TỪ CÁC SEZ KIỂU CŨ ĐẾN KHU THƯƠNG MẠI TỰ DO kiểu (FTZ) THƯỢNG HẢI ?

Những người tiên phong khác có thể thử nghiệm ở những lĩnh vực mới khác, sự thất bại bị thu hẹp và không thể tạo ra sự đe doạ ở mức rộng đối với sự ổn định của kinh tế và xã hội. Việc thực hiện thử nghiệm diễn ra một cách từ từ nhằm vừa cải cách kinh tế vừa duy trì ổn định xã hội. Nhưng có một vài câu hỏi đặt ra là có hay không cách làm “dò đá qua sông” sẽ tiếp tục có hiệu quả khi cải cách đã “đi vào vùng nước xoáy và sâu” và môi trường bên ngoài đã thay đổi với việc phải tuân thủ nhiều hơn luật chung? Ví dụ, sự phát triển của ngành công nghiệp dịch vụ chính là phần quan trọng nhất cho sự thử nghiệm tại Thượng Hải và nó hoàn toàn khác với sự phát triển của nghành công nghiệp sản xuất diễn ra tại Thâm Quyến.
Mặc dù có đến 7 loại SEZ, cho phép một nước có thể lựa chọn chức năng của SEZ một cách linh hoạt, nhưng rõ ràng không phải SEZ nào cũng sẽ thành công như nhau. Trên thực tế, trong cuốn sách của Zeng đã có đầy đủ số liệu cho thấy dường như chỉ có Thâm Quyến là thành công nhất.
Năm 1978, cả Thâm Quyến, Chu Hải, Sán Đầu, Hạ Môn (và từ 1984 có Hải Nam), đều xuất phát gần như với một xuất phát điểm như nhau về thu hút FDI và giá trị xuất khẩu hàng hoá thì đến năm 2008 khoảng cách về giá trị xuất khẩu giữa Thâm Quyến với Chu Hải là 8 lần (163 tỷ USD so với 20 tỷ), với Sán Đầu là 53 lần, với Hạ Môn là 6 lần. Khoảng cách thu hút FDI so với Chu Hải là 3,5 lần (3,9 tỷ USD so với 1,3 tỷ) và gấp đôi Hạ Môn.
FTZ Thượng Hải là một "thất bại" kiểu khác khi môi trường bên ngoài đã thay đổi. 
Được hình thành vào ngày 29/9/2013, đến cuối tháng 12/2013, 12 bộ đã công bố những quy định liên quan đến việc thực thi dự án trên, gần 3.500 công ty bao gồm 288 doanh nghiệp có vốn đầu tư trực tiếp từ nước ngoài và 12 ngân hàng nước ngoài đã chấp thuận sự quản lý FTZ vừa được thiết lập để đăng ký vào khu vực này. Tại lễ kỷ niệm một năm mở cửa FTZ, tờ báo Financial Times đã gói gọn cảm tưởng về cuộc thí nghiệm này trong một cảm giác thất vọng tràn trề “ với quá ít thành tựu trọng việc tự do hóa lãi suất”.
Thậm chí, việc Bộ Thương mại Trung Quốc duyệt lại danh mục chọn-bỏ đối với nhà đầu tư “giảm 27% số lượng các mục bị cấm”, cũng bị chỉ trích gay gắt khi sự cắt giảm này chủ yếu đến từ việc xóa bỏ những mục dư thừa ở trong văn bản gốc chứ không phải sự mở cửa mới mẻ và quan trọng nào. Một thất bại khác của FTZ Thượng Hải đó là việc Trung Quốc đạt được hầu hết các cải cách theo hướng thị trường hoá đối với lĩnh vực tài chính tiền tệ (như nới lỏng quản lý tài khoản vốn, tự do hoá đồng Nhân dân tệ (NDT), đồng NDT vào rổ tiền tệ đặc biệt của IMF, tự do hoá lãi suất v.v) đều được thực hiện bởi Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc(PBoC) và Bộ Tài chính (MOF) thay vì thực hiện thông qua một mảnh đất 29km2 bên bờ biển.
Lý do những thất bại này đơn giản là có những đòi hỏi hay áp lực của quốc tế lớn đến mức đòi hỏi có các chính sách mà một đặc khu bị hạn chế cả về quyền lực và địa lý khó có thể tự ý đưa ra.

TQ ĐANG THEO MÔ HÌNH NÀO ?

Nếu SEZ không còn là mô hình tối ưu để thực hiện các chính sách kinh tế táo bạo và nghĩ ra các ý tưởng mang tính đột phá thì Trung Quốc dưới thời ông Tập Cận Bình đang lựa chọn mô hình nào? Câu trả lời là mô hình các “tiểu ban lãnh đạo” (LSG) với bản là một dạng mô hình tập quyền tinh anh. Đặc điểm của “những nhân vật số hai” trong các tiểu ban này vừa là người am hiểu chuyên môn sâu sắc, vừa có khả năng hoạt động con thoi giữa các cấp chính quyền.
Kể từ 1980 đến năm 2012, Trung Quốc đã thành lập 54 LSG. Từ năm 2012 đến 2017, Trung Quốc thiết lập thêm 29 LSG nữa, chiếm 35% tổng số LSG từ năm 1980 đến nay. Trong số 83 LSG thì 26 LSG trực thuộc Đảng Cộng sản (ông Tập Cận Bình làm chủ nhiệm của 8 LSG) và 57 LSG trực thuộc Quốc vụ viện (ông Lý Khắc Cường đứng đầu 8 LSG). Có tất cả 20/83 LSG cả bên Đảng và chính quyền liên quan đến công tác kinh tế. Trong số 286 văn bản do hai LSG quan trọng nhất ban hành có 36 văn bản liên quan trực tiếp đến cải cách kinh tế (chiếm 13%), 10 văn bản về cải cách DNNN (chiếm 4%), 36 văn bản liên quan đến môi trường và tài nguyên (chiếm 13%).

VN CÓ THỂ LÀ THÀNH CÔNG TIẾP THEO CỦA SEZ ?

Có rất nhiều điều cần xem xét để thành lập một SEZ. Nhưng trong một nghiên cứu năm 2015 của Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) mang tên “Một cái nhìn mới về SEZs ở châu Á” đã chỉ ra rằng “số lượng các SEZ trong một nền kinh tế có tương quan mạnh mẽ đến hiệu quả của hoạt động xuất khẩu hàng hoá” - điều vừa hàm ý rằng các SEZ hiệu quả nhất là các SEZ sản xuất hàng hoá để xuất khẩu và số lượng SEZ cần được quyết định thận trọng dựa trên hiệu quả kinh tế thay vì đưa ra một cách mơ hồ, duy ý chí. Ba SEZ của Việt Nam lựa chọn ngành chiến lược nào vẫn còn là một dấu hỏi.
Cách làm của chính Trung Quốc hiện nay cho thấy họ đã lựa chọn mô hình các LSG để tiến hành cải cách kinh tế nhiều hơn là trông vọng vào cách làm SEZ.
Zeng trong một bài viết năm 2011 “SEZ và cụm ngành công nghiệp của Trung Quốc: Thành công và thách thức” đã nhắc đến ba thách thức của SEZ trong thời đại mới là (i) sự giới hạn về nguồn lực và môi trường tự nhiên; (ii) thách thức về thể chế; (iii) sự tụt hậu về phát triển xã hội. Đây là những thách thức “phi kinh tế” mà tôi cho rằng đa phần các nước đang phát triển đã lách qua để tìm cách tiến nhanh.
Nhưng bạn có thể đi nhanh và xa đến đâu với một chiếc bánh xe tự chế trong khi ba chiếc còn lại nhập khẩu?

TS. Phạm Sỹ Thành

............../.


TRUNG QUỐC VÀ NHỮNG “TIỂU QUỐC” MANG TÊN “ĐẶC KHU”



TRUNG QUỐC VÀ NHỮNG “TIỂU QUỐC” MANG TÊN “ĐẶC KHU”

MẠNH KIM

*****


Cổng vào Kings Romans Casino thuộc “Đặc khu kinh tế Tam Giác Vàng” (South China Morning Post)

Dự luật thành lập ba đặc khu kinh tế (Vân Đồn-Quảng Ninh, Bắc Vân Phong-Khánh Hòa, Phú Quốc-Kiên Giang) đang gây chú ý không chỉ bởi yếu tố thời hạn cho thuê đất có thể lên đến 99 năm mà là sự lo lắng về một cuộc đổ bộ của Trung Quốc, cát cứ ba vị trí ảnh hưởng an ninh quốc gia. Mở rộng ảnh hưởng và bành trướng chủ nghĩa thực dân kiểu mới bằng lá bài “đặc khu kinh tế” là chủ trương Bắc Kinh. Thử xem Trung Quốc đang làm gì với những “đặc khu” ở các nước khu vực…


Năm 2007, Chính phủ Lào cấp phép cho thuê đất 99 năm cho tập đoàn Kings Romans có trụ sở tại Hong Kong, lập “Đặc khu kinh tế Tam Giác Vàng” tại tỉnh Bokeo. Lào đồng ý cho Kings Romans thuê 10.000 hecta đất trong đó 3.000 hecta được dành cho “đặc khu”, với nhiều chính sách ưu đãi chẳng hạn miễn thuế. Kings Romans dự kiến đầu tư tổng cộng 2,25 tỷ USD vào trước năm 2020, trong đó có một sân golf, khu massage, karaoke… Nói chung là ăn chơi chứ không phải hạ tầng hi-tech. Trong video clip 15 phút quảng bá phát trên nhiều website Trung Quốc năm 2013, Kings Romans tự hào việc xây dựng một khu du lịch và thương mại cùng với khu nghỉ dưỡng cao cấp, sân golf, câu lạc bộ du thuyền… Hầu hết 4.500 nhân viên-công nhân tại đặc khu là người Trung Quốc. Người điều hành Kings Romans là Zhao Wei 67 tuổi, mà theo Los Angeles Times, vốn là một y sĩ làng quê xuất thân từ Hắc Long Giang. Nói với South China Morning Post, Zhao Wei cho biết ông ta toàn quyền kiểm soát Đặc khu Tam Giác Vàng; và đặc khu là “một thế giới riêng của người Trung Quốc”. “Thế giới riêng” đó chiếm 102 km2, với 7 km dọc bờ Mekong nhìn sang Myanmar và Thái Lan.


Zhao Wei, ông chủ Kings Romans (South China Morning Post)

Hơn 10 năm sau khi “cam kết mang lại lợi ích kinh tế cho tỉnh Bokeo nói riêng và Lào nói chung”, Kings Romans đã biến Đặc khu Tam Giác Vàng thành một ổ tội phạm khổng lồ. Tháng 1-2018, Bộ tài chính Hoa Kỳ đã đưa công ty này vào danh sách các tổ chức tội phạm xuyên quốc gia bị Mỹ cấm vận, bởi liên quan “ma túy, buôn người, buôn lậu động vật hoang dã và mại dâm trẻ em” (Reuters 31-1-2018). Cơ quan phòng chống ma túy (DEA) và Bộ Tài chính Mỹ thậm chí cấm vận một người mang quốc tịch Úc (Abbas Eberahim) làm việc cho Kings Romans, vì tội “chịu trách nhiệm an ninh cho Kings Romans Casino cũng như hối lộ giúp Zhao Wei”. Việc bị Mỹ cấm vận dĩ nhiên không ảnh hưởng hoạt động Kings Romans tại Lào. Vientiane không vì thế mà đóng cửa Kings Romans. Hang ổ ma túy đĩ điếm này còn mặc sức tung hoành với cái hợp đồng 99 năm. Trong khi đó, Vientiane vẫn tiếp tục mở cửa cho Trung Quốc. Tháng 8-2017, Lào bật đèn xanh cho Guangdong Yellow River (“Quảng Đông Hoàng Hà thực nghiệp tập đoàn”) lập Đặc khu Khonphapheng tại tỉnh Champassak. Dự án vẫn tập trung vào du lịch hơn là xây dựng hạ tầng công nghiệp kỹ thuật cao. Sẽ có một ổ cờ bạc mại dâm quốc tế nữa, được ghép với cái tên “đặc khu”?


Ngày 11-1-2018, tại Phnom Penh, Thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường ký 19 thỏa ước trị giá hàng tỷ đôla để phát triển hạ tầng giao thông, nông nghiệp và y tế cho Campuchia. Từ 2011-2015, các công ty Trung Quốc đã cung cấp gần 5 tỷ USD vốn vay và đầu tư vào nước này (South China Morning Post 14-1-2018). Tiền Trung Quốc cũng đổ vào Đặc khu kinh tế Sihanoukville. Kể từ thời điểm thành lập 2008, Đặc khu Sihanoukville đã trở thành một “tiểu quốc Trung Quốc” trong lòng Campuchia. Với 11,12 km2 (cần biết, diện tích quận 1 Sài Gòn hiện tại là 7,73 km2), Đặc khu Sihanoukville có đầy đủ hạ tầng của một thành phố, từ hệ thống cống thoát nước, khu nhà ở, nhà hàng, giải trí, đến chợ búa cùng các dịch vụ tiện ích khác… Các bảng hiệu đều ghi bằng chữ Trung Quốc. Khoảng 100 công ty Trung Quốc với chừng 16.000 nhân viên-công nhân Trung Quốc đang sống trong Đặc khu. Một bài báo Tân Hoa Xã (18-11-2016) cho biết Đặc khu sẽ mở rộng với 300 công ty Trung Quốc vào trước năm 2020. Campuchia hẳn nhiên cũng “có lợi” trong sự phát triển Đặc khu Sihanoukville nhưng chắc chắn họ chỉ liếm láp mẩu bánh thừa rơi rớt từ bàn tiệc của các công ty Trung Quốc – những “ông chủ” đích thực của nền kinh tế Campuchia mà dân Campuchia trở thành người làm công trên chính mảnh đất mình.


Tính đến tháng 4-2018, Trung Quốc đang xây một công viên công nghiệp 303 hecta tại “Đặc khu kinh tế Bangladesh”. Phía Bangladesh góp 30%; còn lại là China Harbour Engineering Company (“Trung Quốc cảng loan công trình công ty”). “Đây là lần đầu tiên Trung Quốc có được một cơ sở lớn như thế tại Bangladesh, nơi giới đầu tư Trung Quốc có thể xây dựng các khu công nghiệp” – viên chức Li Guangjun thuộc Sứ quán Trung Quốc tại Dhaka nói với Reuters. Tại Sri Lanka, Bangladesh, Nepal, Pakistan…, Trung Quốc đang đổ hàng núi tiền vào việc xây dựng hải cảng, khu công nghiệp và đặc khu kinh tế.


Một góc Đặc khu Sihanoukville đang được xây mở rộng (South China Morning Post)

Có nước lớn nào đầu tư mạnh vào mô hình đặc khu tại nhiều quốc gia như Trung Quốc? Gần như là không. Mô hình đặc khu đã lỗi thời. Tại sao Trung Quốc thích xây dựng đặc khu? Kế hoạch này, trước hết, nằm trong bản thiết kế vừa mang lại lợi ích kinh tế lẫn lợi ích chính trị: “Một vành đai-Một con đường”. Theo Caixinglobal (12-5-2017), tính đến tháng 4-2017, Trung Quốc có tổng cộng 77 đặc khu đang được xây tại 36 quốc gia, với 56 đặc khu nằm tại 20 quốc gia dọc theo tuyến “Một vành đai”. Hơn 1.000 công ty Trung Quốc đã đầu tư 18,55 tỷ USD tại các đặc khu dọc tuyến “Một vành đai”. Không như mô hình công viên công nghiệp mà Mỹ, Nhật hoặc Hàn Quốc xây dựng, nơi nguồn nhân lực chủ yếu là người bản địa, “đặc khu” Trung Quốc, tại bất kỳ quốc gia nào, chỉ ưu tiên cho người Trung Quốc. Đặc khu là một thành phố Trung Quốc được dựng ngay trong lòng một quốc gia khác, khai thác chính nền kinh tế quốc gia đó và mang lợi nhuận về bản quốc.


Được hưởng những chính sách ưu đãi, một đặc khu lớn (cỡ Kings Romans) – dù chỉ nhả ra vài mẩu bánh vụn hoặc khúc xương thừa – cũng trở thành một thành tố quan trọng đối với nền kinh tế quốc gia bản địa, và do vậy, nó có thể bẻ gãy một phần hoặc phá hủy cấu trúc tài chính-kinh tế của quốc gia sở tại nếu nó muốn. Thời gian thuê đất càng dài thì sự gắn kết của đặc khu vào nền kinh tế quốc gia sở tại càng chặt và khả năng khống chế hoặc thao túng của “tiểu quốc Trung Quốc” tại quốc gia sở tại càng cao. Nhìn lại, có thể thấy Trung Quốc chỉ nhắm vào các nước nghèo để lập đặc khu. Sức mạnh kim tiền của Trung Quốc dù ghê gớm thế nào cũng không thể lập một đặc khu như Kings Romans hay Sihanoukville tại Mỹ hoặc thậm chí Hàn Quốc, nơi Trung Quốc không thể mua chuộc đám quan chức tham lam sẵn sàng vỗ béo mình bằng cách “kinh doanh” tương lai quốc gia khi bán đất đai cho nước ngoài với giá rẻ mạt; nơi Trung Quốc không thể hối lộ bọn quan quyền vô liêm sỉ sẵn sàng đưa quốc gia đến nguy cơ diệt vong chủ quyền.


Tháng 2-2018, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron mời 1.000 nông dân vào Điện Elysée với lời hứa, Chính phủ Pháp sẽ chặn đứng các thương vụ mua đất từ người nước ngoài sau khi dư luận Pháp phản ứng trước vụ một nhà đầu tư Trung Quốc mua 2.700 hecta đất tại vùng Allier và Indre. Câu chuyện của nước Pháp xa xôi và nước Pháp văn minh không giống với câu chuyện Việt Nam với một “đảng cai trị và nhân dân làm chủ”. Trong Dự thảo luật đặc khu, Điều 11 ghi: “Cơ quan lập quy hoạch đặc khu có trách nhiệm lấy ý kiến các Bộ, cơ quan ngang Bộ, cơ quan, tổ chức có liên quan, chuyên gia, nhà khoa học, nhà đầu tư chiến lược, cộng đồng dân cư sinh sống tại đặc khu về quy hoạch đặc khu”. Tuy nhiên, ngày 16-4-2018, chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân “nhấn mạnh” tại phiên thảo luận về dự thảo Luật đặc khu Vân Đồn-Bắc Vân Phong-Phú Quốc rằng, “Bộ Chính trị đã kết luận rồi, dự thảo luật không trái Hiến pháp, phải bàn để ra luật chứ không thể không ra luật”.


Bộ Chính trị của bà Kim Ngân có xét đến yếu tố an ninh quốc gia, trật tự xã hội, an toàn kinh tế…? Chưa bao giờ Bộ Chính trị của bà Kim Ngân trở nên nguy hiểm đối với quốc gia bằng lúc này. Chưa bao giờ Bộ Chính trị của Đảng Cộng sản Việt Nam đưa đất nước đến bờ vực tiêu diệt tương lai nhiều thế hệ bằng lúc này.


@ Trí Việt News